Ano ang mga uri ng hypertension? Ano ang sanhi ng kondisyon ito? Para malaman natin, mahalagang malaman kung ano ang eksaktong hypertension.
Ang hypertension ay ang medikal na termino para sa mataas na presyon ng dugo. Ito ay tumutukoy sa presyon ng dugo sa mga panloob na dingding ng iyong mga arterya. Ang mga arterya ay nagdadala ng dugo mula sa puso patungo sa iba’t ibang bahagi ng katawan. Ngunit kahit na sa mataas na paglaganap nito, ang mga pangunahing sanhi ng sakit ay hindi pa nakikita.
Ang mga doktor, sa halip, ay nagpasiya ng mga salik na nagpapataas ng posibilidad na magkaroon ng hypertension.
Ang hypertension o mataas na presyon ng dugo ay nagpapahirap sa maraming tao sa buong mundo.
Inilalarawan ng World Health Organization bilang isang pandaigdigang epidemya ang hypertension. Sa Pilipinas pa lamang, 1 sa 3 Pilipinong edad 18 taong gulang pataas ay hypertensive na, ayon sa Philippine Heart Association.
Ngunit hindi lahat ng kaso ng hypertension ay pareho. Alam mo ba na may iba’t ibang klasipikasyon ang hypertension?
Ano ang mga uri ng hypertension? Ang bawat uri ng hypertension ay tinutukoy ng sanhi nito, at ito naman, ang nagpapasiya kung paano mapapamahalaan ang sakit.
Kaya ano ang mga uri ng hypertension? Magbasa para matuto pa tungkol sa kanila.
Ano Ang Hypertension?
Ang hypertension, o mataas na presyon ng dugo, ay isang pangmatagalang kondisyon sa kalusugan na naglalarawan ng mataas na antas ng pagbobomba ng dugo sa iyong mga arterya. Ang kondisyong ito ay maaaring humantong sa atake sa puso, pagpalya ng puso, o kahit isang stroke kung hindi natutugunan.
Isang pangmatagalang kondisyon ang mataas na presyon ng dugo. At maaari itong naroroon lamang nang hindi nagiging sanhi ng anumang malinaw na sintomas.
Ang mga matatanda ay mas nasa panganib na magkaroon ng ganitong kondisyon, dahil sa kanilang mas mabagal na metabolismo.
Ito ang dahilan kung bakit mahalaga na laging magpa-medical checkup habang ikaw ay tumatanda.
Maaari mo ring subaybayan ang iyong presyon ng dugo sa bahay gamit ang isang espesyal na aparato na tinatawag na digital sphygmomanometer.
Paano Magbasa Ng Sphygmomanometer
Ang sphygmomanometer ay isang aparato na nagbabasa ng presyon ng dugo.
Ang normal na presyon ng dugo ay nakasalalay sa isang pagbasa na mas mababa sa 120/80. Nangangahulugan na maaari kang magkaroon ng hypertension kung patuloy na mas mataas ang bilang.
Systolic ang tawag sa numero sa itaas, ang presyon sa mga arterya na ginagawa tuwing tumibok ang iyong puso.
Ang numero sa ilalim ay tinatawag na diastolic, ibig sabihin ang presyon sa mga arterya na ginawa sa panahon ng pagpapahinga ng puso sa pagitan ng mga tibok ng puso.
Ano Ang Mga Yugto Ng Hypertension?
Ano ang mga uri ng hypertension? Bago natin sagutin ang tanong na iyon, mahalagang malaman ang iba’t ibang yugto ng kondisyong ito.
Ang mga pagbabasa ng presyon ng dugo ay mahalaga para matukoy kung gaano kataas o kababa ang iyong presyon ng dugo. Tinutukoy din nito kung maaari mong pangasiwaan ang kondisyon, o kung kailangan mong bisitahin kaagad ang isang doktor.
Ang hypertension ay may apat na yugto:
- Normal: isang systolic/diastolic reading na mas mababa sa 120/80
- Nakataas: isang pagbabasa sa pagitan ng 120-129 systolic at mas mababa sa 80 diastolic
- Stage 1: 130-139 systolic at 80-89 diastolic
- Stage 2: hindi bababa sa 140 systolic at hindi bababa sa 90 diastolic
Kung ang iyong presyon ng dugo ay tumaas o mas mataas at ikaw ay may sakit sa puso o diabetes, inirerekumenda na humingi ka ng paggamot upang mapababa kaagad ang iyong presyon ng dugo.
Makipag-usap sa iyong doktor tungkol sa kung paano mo mapababa ang iyong presyon ng dugo. Ngayon sagutin natin ang tanong: ano ang mga uri ng hypertension?
Ano Ang Mga Uri Ng Hypertension?
Mayroong limang uri ng hypertension:
1. Pangunahing Altapresyon (Primary Hypertension)
Ang pangunahing hypertension, na tinatawag ding essential hypertension, ay ang pinakakaraniwang anyo ng mataas na presyon ng dugo. Ang ganitong uri ng hypertension ay laganap lalo na sa mga matatanda at matatanda. Ito ay malamang na resulta ng maraming genetic at environmental na mga kadahilanan, na nagdudulot ng maramihang mga compounding effect sa cardiovascular function.
Sa pangkalahatan, ang panganib para sa hypertension ay tumataas para sa mga taong 50 taong gulang at pataas, ngunit sa ganitong uri, walang matukoy na sanhi ng mataas na presyon ng dugo. Gayunpaman, mayroong ilang mga sintomas na karaniwang nauugnay dito:
- Sakit ng ulo
- Vertigo
- Tinnitus (tunog ng mga tainga)
- Nanghihina
- Nosebleed
- Mga pagbabago sa paningin
- Sakit sa dibdib
- Panginginig ng kalamnan
Mahalagang tandaan na ang pagpapakita ng mga sintomas na ito ay hindi nangangahulugang mayroon kang hypertension. Gayunpaman, ang mga sintomas na ito ay maaari ring mangyari nang huli, kapag ang presyon ng dugo ay umabot sa mga antas na nagbabanta sa buhay.
2. Pangalawang Altapresyon (Secondary Hypertension)
Ang pangalawang hypertension ay nangangahulugan na mayroong isang sakit o isang preexisting na kondisyon na nagdudulot ng mataas na presyon ng dugo. Higit na partikular, pinapanatili ng sakit na ito ang pagtaas ng iyong tibok ng puso, dahil sa likas na katangian ng sakit. Sa karamihan ng mga kaso, ang mga sanhi na ito ay kasabay ng mga kadahilanan ng panganib para sa pangunahing hypertension at kailangang gamutin upang makamit ang kontrol sa presyon ng dugo.
Ang mga sakit na maaaring maging sanhi ng pangalawang hypertension ay kinabibilangan ng:
- Mga sakit sa thyroid tulad ng hyperthyroidism at hypothyroidism
- Mga sakit sa bato at adrenal
- Karamdaman na congenital sa daluyan ng dugo (hal. coarctation ng aorta)
- Mga tumor
- Alkoholismo
- Obstructive sleep apnea
- Ilang mga gamot tulad ng oral contraceptive, matagal na paggamit ng mga pangpawala ng sakit, decongestant, at antidepressant
- Mga ilegal na droga tulad ng methamphetamines
3. Resistant Hypertension
Ang resistant hypertension ay tinukoy bilang presyon ng dugo na hindi kinokontrol sa kabila ng pagsunod sa isang naaangkop na regimen ng tatlong anti-hypertensive na gamot ng iba’t ibang klase, kung saan ang lahat ng mga gamot ay inireseta sa angkop na mga dosis. Sa madaling salita, ang presyon ng dugo na nangangailangan ng hindi bababa sa apat na gamot upang makamit ang kontrol ay itinuturing na controlled resistant hypertension.
Ang ganitong uri ng hypertension ay talamak at kadalasang nangangailangan ng gamot upang makontrol.
Maraming mga pasyente na lumilitaw na may lumalaban na hypertension ay talagang mayroong pseudo-resistance kaysa tunay na resistensya.
Ang pseudo-resistance ay maaaring magresulta mula sa mga sumusunod na problema:
- Hindi tumpak na pagsukat ng presyon ng dugo
- Hindi magandang pagsunod sa mga gamot
- Sub-optimal na dosis ng anti-hypertensive therapy
- Hindi magandang pagsunod sa mga pagbabago sa pamumuhay at mga pagbabago sa diyeta
- White-coat hypertension – hypertension na dulot ng mga pagbisita sa klinika
4. Hypertensive Emergency
Ang emerhensiyang hypertension ay tinukoy bilang isang makabuluhang pagtaas ng presyon ng dugo (systolic pressure na higit sa 180 at/o diastolic pressure na higit sa 120 mmHg) na may mga palatandaan ng patuloy na pinsala sa target-organ.
Ang mga pasyente na may ganitong presyon ng dugo ngunit walang mga sintomas ay inuri bilang hypertensive urgency. Sila ay karaniwang may:
- Biglaang pagkabalisa
- Pagkawala ng malay
- Pagkagambala sa paningin
- Pagduduwal o pagsusuka
- Panghihina sa isang panig
- Pananakit ng dibdib
- Kahirapan sa paghinga.
Ang kondisyong ito ay nangangailangan ng agarang paggamot sa setting ng emergency room.
5. Isolated Systolic Hypertension
Ang isolated systolic hypertension ay tinukoy bilang isang systolic na presyon ng dugo na higit sa 160 mmHg na may diastolic na presyon ng dugo na mas mababa sa 90 mmHg.
Ito ay pinaka-madalas sa mga taong 60 taong gulang pataas, at sanhi ng pagbaba ng arterial compliance o paninigas ng mga arterya na dulot ng pagtanda.
Matuto pa tungkol sa Altapresyon dito.
[embed-health-tool-bmi]
