Napapaisip ka ba kung bakit lagi kang sumasakit ang paa o paminsan-minsan ay nakakaramdam ng matinding pananakit sa mga kasukasuan mo? Posibleng may kinalaman ito sa antas ng uric acid sa katawan mo. Alamin natin kung paano makikilala ang problema at ano ang mga hakbang na pwede mong gawin para masolusyonan ito.
Paano Kilalanin ang Sintomas ng Mataas na Uric Acid
Ang mataas na uric acid o hyperuricemia ay kundisyong maaaring maging sanhi ng iba’t ibang problema sa kalusugan. Maraming tao ang may mataas na uric acid pero hindi agad nila nalalaman hanggang sa lumabas na ang mga sintomas o kapag nagpa-check up sila para sa ibang kondisyon [1].
Sa totoo lang, hindi lahat ng taong may mataas na uric acid ay nakakaramdam ng sintomas. Pero pag umabot na ito sa kritikal na lebel, doon na makikita ang epekto nito sa katawan. Kadalasan, ang unang babalang senyales ay ang mga atake ng gout—isang uri ng arthritis na sanhi ng pag-iipon ng crystals ng uric acid sa kasukasuan [2].
Kung kapansin-pansin lang na parang dumami ang mga taong may ganitong problema ngayon, hindi ka nagkakamali! Base sa mga pag-aaral, ang bilang ng mga taong may hyperuricemia at gout ay nagdoble sa nakaraang 20 taon, lalo na sa mga lalaki at mas matatandang kababaihan [3].
Mga Karaniwang Senyales ng Mataas na Uric Acid
Alam mo ba na ang mga sintomas ng mataas na uric acid ay madalas biglaan at nangyayari sa gitna ng gabi? Naranasan mo na ba ito?
Ito ang mga senyales na dapat mong bantayan:
- Matinding sakit sa kasukasuan – Isipin mo na parang may naglalagay ng paso sa daliri ng paa mo. Ganyan kadalasan ang pakiramdam! Yung sakit ay kadalasang nagsisimula sa hinlalaki ng paa, pero pwede ring maapektuhan ang mga binti, tuhod, kamay, o siko [1].
- Pamamaga at pamumula ng apektadong parte – Bukod sa sakit, mapapansin mo na namamaga at namumula ang apektadong parte. Madalas mainit din ito kapag hinawakan mo [2].
- Limitadong paggalaw – Habang lumalala ang kondisyon, pwedeng mas mahirapan kang igalaw ang mga apektadong kasukasuan. Parang nanigas ang mga ito lalo na pagkatapos mong matulog [1].
- Mga bukol sa ilalim ng balat – Kapag matagal nang mataas ang uric acid mo, maaaring magkaroon ng mga bukol o “tophi” sa ilalim ng balat, madalas sa tenga, siko, kamay, o malapit sa mga apektadong kasukasuan [2].
Paano Nakakaapekto ang Mataas na Uric Acid sa Kalusugan
Hindi lang gout ang problema kapag mataas ang uric acid mo. Alam mo ba na may mga mas seryosong kondisyon pa na pwedeng dulot nito?
Una sa lahat, may mas malaking tsansa kang magkaroon ng bato sa bato. Ang mga crystal ng uric acid ay maaaring mag-form sa kidney mo at magdulot ng matinding sakit [5]. Sa katunayan, 1 sa bawat 5 taong may gout ay nagkakaroon din ng kidney stones (bato sa bato) [6].
Bukod dito, ang patuloy na mataas na lebel ng uric acid ay nauugnay rin sa:
- Hypertension o mataas na presyon ng dugo
- Cardiovascular diseases
- Chronic kidney disease
- Type 2 diabetes
Kaya naman, importante talaga na hindi mo balewalain ang mga sintomas ng mataas na uric acid at kumunsulta agad sa doktor [7].
Ano ang Nagiging Sanhi ng Mataas na Uric Acid?
Mga Sanhi na Dapat Isaalang-alang
Ang pinaka-karaniwang dahilan ng mataas ang uric acid ay may kinalaman sa lifestyle mo at pagkain. Ang uric acid kasi ay nabubuo kapag nagkakaroon ng breakdown ng purines sa katawan—mga substance na natural na matatagpuan sa katawan at sa ilang mga pagkain [8].
Heto ang mga posibleng dahilan:
- diet na mataas sa purines – Kapag kumakain ka ng maraming pagkaing mataas sa purines gaya ng atay, baboy, baka, isda tulad ng sardinas at dilis, at shellfish, mas madaling tumaas ang uric acid mo [1].
- Sobrang pag-inom ng alak – Lalo na ang beer, dahil mataas ito sa purines at nakakaapekto sa kakayahan ng kidney na i-filter ang uric acid [2].
- Mataas ang pagtake ng fructose – Ito yung sweetener na madalas ginagamit sa mga softdrinks at iba pang processed foods [3].
- Genetics – Minsan nasa lahi talaga. Kung may kamag-anak kang may gout o hyperuricemia, mas malaki ang tsansa mong magkaroon din nito [1].
“May mga pasyente akong sabay-sabay yung lahat ng risk factors: mahilig sa karne, laging umiinom ng beer, at may family history pa ng gout. Kumbaga, jackpot!” kwento ni Dra. Reyes, isang family physician sa Cebu [9].
Kritikal na Aspeto ng Lifestyle
Hindi lang pagkain ang may kasalanan. May iba pang factors na dapat mong isaalang-alang.
Ang sobrang timbang at obesity ay isa sa mga pangunahing kadahilanan. Kapag overweight ka, mas maraming uric acid ang nabubuo sa katawan mo, at mas mahirap para sa mga bato mong i-excrete ito [10].
Bukod dito, ang pagiging inactive o walang exercise ay nakaka-contribute din. Alam mo ba na ang regular na physical activity ay nakakatulong para ma-maintain ang healthy weight at mapabuti ang circulation ng dugo, na makakatulong para mas madaling ma-flush out ng katawan ang uric acid [11]?
Maging aware rin sa mga gamot na maaaring magpataas ng uric acid. Kasama dito ang ilang diuretics, aspirin (sa mababang dosis), at mga gamot para sa high blood pressure gaya ng mga beta-blockers [2].
Pagsusuri at Diagnosis ng Mataas na Uric Acid
Mga Pamamaraan ng Pagsusuri
Paano nga ba mala-diagnose kung mataas ang uric acid mo? Hindi pwedeng hula-hula lang!
Ang pinaka-common na paraan ay sa pamamagitan ng blood test para sa uric acid, kung saan susukat ang lebel ng uric acid sa dugo mo. Para sa mga lalaki, ang normal na range ay 3.4 hanggang 7.0 mg/dL, habang sa mga babae naman ay 2.4 hanggang 6.0 mg/dL [1].
Pero tandaan, kahit mataas ang uric acid mo sa blood test, hindi ibig sabihin may gout ka na agad. May mga taong mataas ang uric acid pero walang sintomas (asymptomatic hyperuricemia). Sa kabilang banda, may mga taong normal ang uric acid levels pero nakakaranas ng symptoms ng gout [12].
“Minsan, kapag may acute attack, maaaring maging normal or slightly elevated lang ang uric acid sa dugo. Kaya importante na tingnan din ang clinical presentation at hindi lang ang lab results,” paliwanag ni Dr. Mendoza, isang rheumatologist sa Davao [13].
Joint Fluid Analysis at Kahalagahan nito
Para sa mas definitive diagnosis, lalo na kung nagdududa ang doktor mo na may gout ka, pwede siyang mag-recommend ng joint fluid analysis o arthrocentesis.
Sa procedure na ito, kukuha ng sample ng fluid mula sa apektadong kasukasuan gamit ang needle. Susuriin ito sa microscope para tingnan kung may mga uric acid crystals. Kung may makikitang mga crystal, kumpirmado na may gout ka nga [14].
Ang mga imaging tests gaya ng x-ray, ultrasound, o MRI ay maaring gamitin din para makita ang pinsala sa mga kasukasuan at makatulong sa diagnosis [2].
Pamamahala at Paggamot para sa Mataas na Uric Acid
Mga Pagbabago sa Diet at Lifestyle
Magandang balita! Sa karamihan ng kaso, ang mataas na uric acid ay maaaring kontrolin sa pamamagitan ng pagbabago sa lifestyle mo.
Narito ang ilang praktikal na tips:
- Baguhin ang diet mo – Bawasan ang pagkain ng mga mataas sa purines gaya ng mga organ meats (atay, bato), red meat, seafood, at mga processed foods [1].
- Kumain ng maraming vegetables at fruits – Lalo na ang mga mababa sa purines gaya ng mga gulay, prutas, at whole grains [2].
- pag-inom ng maraming tubig – Ito ay makakatulong para ma-flush out ang excess uric acid sa katawan mo. Ang target mo dapat ay 8-10 glasses ng tubig araw-araw [15].
- Magpapayat kung overweight ka – Pero dahan-dahan lang! Ang mabilisang pagbaba ng timbang ay maaaring magpataas pa ng uric acid [3].
- Bawasan ang pag-inom ng alak – Lalo na ang beer, na mataas sa purines [2].
- Regular na mag-exercise – Pero iwasan ang mga sobrang intense na workouts na pwedeng mag-trigger ng gout attack [11].
Medikal na Interbensyon at Mga Gamot
Kung hindi sapat ang lifestyle modifications, o kung nagkakaroon ka na ng regular na gout attacks, maaaring mag-recommend ang doktor mo ng medications.
Para sa acute gout attacks, ang mga gamot na ginagamit ay:
- Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) – Gaya ng ibuprofen o naproxen para sa pain relief [1].
- Colchicine – Mabisa ito kapag ininom sa unang 24 oras ng gout attack [2].
- Corticosteroids – Para sa severe cases na hindi tumutugon sa ibang gamot [1].
Para naman sa long-term management, may mga gamot na nagpapababa ng uric acid levels:
- Allopurinol at Febuxostat – Mga gamot na nagpapababa ng produksyon ng uric acid sa katawan [16].
- Probenecid – Tumutulong sa mga bato para ma-excrete ang excess uric acid [16].
Tandaan: Huwag mag-self medicate! Lahat ng gamot na ito ay dapat inirereseta lang ng doktor.
“Importante na maintindihan na ang paggamot ng gout at hyperuricemia ay long-term process. Hindi ito overnight solution. Kailangan ng commitment at teamwork ng pasyente at doktor,” pagbibigay-diin ni Dra. Flores, isang nephrologist sa Batangas [17].
