Pagkakahawa sa Hepatitis at Kahalagahan ng Bakuna
Ano ang Hepatitis at Paano Ito Kumakalat
Alam mo ba na ang hepatitis B ay isang mapanganib na impeksyon sa atay na maaaring magdulot ng malubhang problema sa kalusugan? Ang sakit na ito ay kumakalat kapag may contact ng kontaminadong dugo, body fluids, o paggamit ng parehong karayom sa mga taong may impeksyon [1]. Pwede rin itong kumalat sa mga nanay na may hepatitis B patungo sa kanilang bagong silang na sanggol [2].
Sa Pilipinas, halos 1 sa 10 Pilipino ang may chronic hepatitis B [3]. Nakakatakot isipin na karamihan sa mga nahawaan ay walang nararamdamang sintomas kaya hindi nila alam na may sakit pala sila at pwede pa silang makahawa ng iba.
Ang malala, kapag hindi naagapan, pwedeng humantong sa sirosis (pagkasira ng atay) at kanser sa atay ang hepatitis B. Kaya importante talaga na maunawaan natin kung paano kumakalat ang sakit na ito para makaiwas tayo sa komplikasyon [1].
Bakuna laban sa Hepatitis: Isang Mahalaga at Epektibong Solusyon
Buti na lang, meron tayong maaasahang paraan para labanan ang hepatitis B — ang bakuna! Alam mo ba na ang bakuna sa hepatitis B ay 95% epektibo sa pag-iwas sa impeksyon at komplikasyon nito? [4]
Malaking bagay din ang tinatawag na “herd immunity” o pangkalahatang proteksyon ng komunidad. Kapag mas maraming tao ang nabakunahan, mas mahirap kumalat ang sakit sa buong komunidad, kaya napoprotektahan din natin yung mga hindi pa nabakunahan o ‘yung mga taong hindi pwedeng magpabakuna dahil sa ibang kondisyon [5].
Mula noong nagsimulang ipatupad ang malawakang programa ng pagbabakuna sa hepatitis B, bumaba na nang malaki ang bilang ng mga bata na nagkaroon ng chronic hepatitis B infection sa maraming bansa, kasama na ang Pilipinas [4]. Kaya naman importanteng maunawaan natin kung paano tayo protektado ng bakunang ito.
Paano Gumagana ang Bakuna
Mekanismo ng Pagpapaaktibo ng Immune System
Isipin mo ang bakuna bilang isang “practice session” para sa ating immune system. Ang bakuna para sa hepatitis B ay naglalaman ng bahagi ng virus (hindi buhay) na tinatawag na hepatitis B surface antigen [6]. Kapag naipasok ito sa katawan natin, hindi tayo magkakasakit pero natututo ang immune system natin na kilalanin at labanan ang virus.
Gumagawa ang katawan ng mga antibodies laban sa virus, para kapag nagkaroon tayo ng tunay na exposure sa hepatitis B virus, mabilis na makikilala at malalabanan ito ng ating immune system [7]. Parang may nakahanda na tayong sundalo na handang lumaban anumang oras!
Kaya kung tutuusin, ang pagpapabakuna ay parang pagbibigay ng “cheat sheet” sa katawan natin para alam na niya kung paano lalabanan ang tunay na virus kapag dumating ito—smart move di ba? [6]
Doses at Schedule para sa Pagbabakuna
Para maging buo ang proteksyon mo laban sa hepatitis B, kailangan mong makumpleto ang serye ng bakuna. Para sa mga bagong silang na sanggol, dapat silang makatanggap ng unang dose sa loob ng 24 oras pagkapanganak [8]. Kasunod nito, kailangan pa ng dalawang dose sa unang taon ng buhay.
Sa mga matatanda na hindi pa nabakunahan, kailangan ng serye na binubuo ng tatlong doses para sa mga matatanda [9]. Ang ikalawang dose ay ibinibigay isang buwan pagkatapos ng una, habang ang ikatlo naman ay anim na buwan pagkatapos ng unang dose.
Syempre importante na sundin ang tamang schedule para siguradong makukuha mo yung buong proteksyon. Kadalasan kasi, maraming nagpapabakuna ng first dose pero hindi na bumabalik para sa susunod na doses—sayang naman yung proteksyong pwede sana nilang makuha kung makukumpleto nila! [10]
Kailan at Kanino Dapat Magpabakuna
Rekomendasyon batay sa Edad at Panganib
Alam mo ba na sa Pilipinas, bahagi na ng standard immunization program para sa mga bata ang bakuna sa hepatitis B? [11] Talagang importante to lalo na sa mga bagong silang kasi mas mataas ang panganib na maging chronic ang impeksyon kapag nahawaan sila sa murang edad.
Pero hindi lang para sa mga bata ang bakunang ito. Dapat ding magpabakuna ang mga sumusunod:
- Mga healthcare workers na madalas na exposed sa dugo o body fluids [9]
- Mga taong may multiple sexual partners [12]
- Mga gumagamit ng injectable drugs [12]
- Mga taong may close contact sa mga taong may chronic HBV [9]
- Mga taong nagda-dialysis [9]
Sa totoo lang, kahit sino na gustong protektahan ang sarili laban sa hepatitis B ay pwedeng magpabakuna. Wala namang edad limit yan! [9]
Pag-unawa sa Kahalagahan ng Bakuna para sa Komunidad
Alam mo, kapag nagpapabakuna ka, hindi lang sarili mo ang pinoprotektahan mo. Tumutulong ka rin para mabawasan ang pagkalat ng sakit sa komunidad mo [13]. Isipin mo, kapag ikaw ay nabakunahan, hindi ka na magiging carrier ng virus, kaya hindi mo na rin ito maipapasa sa iba.
Lalo na itong mahalaga sa mga lugar tulad ng Pilipinas na considered as “high endemic area” para sa hepatitis B [14]. Ang ibig sabihin, maraming kaso dito kaya mas kailangan na mataas ang vaccination rate para mapigilan ang pagkalat.
Tandaan: “Sa bawat taong nagpapabakuna, isang taong hindi na magiging biktima ng sakit” – ito ang dapat na maging mindset natin para sa pagprotekta sa kalusugan ng komunidad [13].
Mga Benepisyo at Panganib ng Bakuna
Benepisyo ng Pagbabakuna laban sa Hepatitis
Ang pagpapabakuna laban sa hepatitis B ay may napakaraming benepisyo! Una sa lahat, binibigyan ka nito ng pangmatagalang proteksyon laban sa isang nakamamatay na sakit. Ang mga taong nabakunahan ay nagkakaroon ng 95% na proteksyon laban sa impeksyon at mga komplikasyon nito [15].
Isipin mo, sa isang simpleng hakbang, nakakaiwas ka na sa mga komplikasyon tulad ng:
- Chronic hepatitis B na maaaring tumagal ng buong buhay
- Cirrhosis o pagkasira ng atay
- Liver cancer o kanser sa atay
- Liver failure na kailangan ng transplant [16]
Bukod pa diyan, malaking tipid din ito sa gastos para sa pagpapagamot, na umaabot sa libong piso kada buwan kung sakaling magkaroon ka ng chronic hepatitis B [17]. Dagdag mo pa diyan ang peace of mind na alam mong protektado ka at ang mga mahal mo sa buhay.
Panganib at Side Effects ng Bakuna
Tulad ng ibang bakuna, ang hepatitis B vaccine ay maaaring magdulot ng ilang side effects ng bakuna sa hepatitis B, pero karamihan sa mga ito ay banayad at panandalian lamang [18]. Kabilang dito ang:
- Pananakit sa lugar ng iniksyon
- Bahagyang lagnat
- Pagkapagod o panghihina
- Pananakit ng ulo [18]
Karamihan sa mga side effects na ito ay nawawala rin naman sa loob ng 1-2 araw. Importante ring malaman na napakabihira ng mga seryosong allergic reaction sa bakunang ito—mas mababa pa sa 1 sa 1 milyong tao [19].
Kung ikukumpara natin, mas malaki pa ang panganib na magkaroon ng seryosong komplikasyon mula sa hepatitis B kaysa magkaroon ng seryosong side effect mula sa bakuna! [19] Kaya wag mag-alala, sulit na sulit ang proteksyong makukuha mo mula sa bakuna.
