Noong pumutok ang balita tungkol sa initial wave ng COVID-19, nagkaroon ng mga paghahambing. Inihalintulad ito ng ilan sa iba pang mga virus tulad ng trangkaso, bird flu, o kahit SARS. Ano nga ba ang epekto ng covid sa katawan? May ilang nagsabi na hindi kailangang mag-panic dahil ang trangkaso o flu ay mas nakakahawa sa marami taun-taon.
Bagama’t maaaring iyon ang kaso, may isang malaking pagkakaiba. Ang influenza ay pinag-aaralan na natin ng maraming dekada . At alam na natin kung paano eksaktong pamahalaan at kontrolin ang virus. Ito ay sa pamamagitan ng mga bakuna at paraan ng paggamot.
Pagdating sa bagong outbreak na ito, hindi natin lubos na mahulaan kung ano ang epekto ng COVID-19 sa katawan. Hindi pa matukoy kung paano ito kumikilos. O kung may potensyal na mag-evolve ito sa isang bagay na mas nakamamatay. Ngunit alam natin kung ano ang mga karaniwang sintomas nito at sa ilang lawak, alam natin kung paano nakakaapekto ang COVID-19 sa katawan.
Ano ang mga sintomas ng COVID-19 na dapat bantayan?
Sa karamihan ng mga kaso, ang COVID-19 ay maaaring unang magpakita ng mga sintomas tulad ng trangkaso. Kabilang dito ang mga sumusunod:
- Lagnat
- Tuyong ubo
- pananakit ng kalamnan
- Kinakapos na paghinga
Karaniwang lumilitaw ang mga sintomas na ito sa loob ng 2 hanggang 14 na araw.
Ito ang dahilan kung bakit inirerekomenda ng mga eksperto ang self-quarantine para sa mga naghihinala na maaaring sila ay nahawahan, sa loob ng 14 na araw. At kung maaari, dapat silang magpasuri para sa virus.
Ang mga sumusunod na sintomas ay maaari ding magpakita, ngunit hindi gaanong karaniwan kaysa sa iba pang mga sintomas:
- Sakit ng ulo
- Sore throat
- Sakit sa tiyan
- Pagtatae
Paano Naaapektuhan ng COVID-19 ang Katawan: Ang Mga Baga
Ang COVID-19 (dating kilala bilang novel coronavirus) ay isang virus na pangunahing umaatake sa mga baga.
Mga baga ng isang tao ang pangunahing target ng COVID-19. Kapag umatake ang virus sa baga ng isang tao, tinatarget nito ang mga air sac o ang alveoli. Ang cells ng alveoli ay responsable para sa pagpapalitan ng oxygen ng dugo. Kaya mahalaga ang mga ito pagdating sa ating kaligtasan.
Kapag nakompromiso ng virus ang mga selula ng cilia, ang mga labi at likido ay maaaring mabilis na mabuo sa loob ng mga baga. Maaari itong maging sanhi ng kahirapan sa paghinga.
to ang dahilan kung bakit ang mas malubhang sintomas ng COVID-19 ay kinabibilangan ng kahirapan sa paghinga at pulmonya.
Paano Naaapektuhan ng COVID-19 ang Katawan: Ang Immune System ay “Nagsisimulang Mag-overdrive”
Sa malalang kaso, ang immune system ng isang tao ay maaaring magdulot ng mas maraming problema para sa isang taong nahawaan ng virus. Iyon ay dahil ang ating sariling immune system dahil sa napakaraming tugon ng mga tagapagtanggol, ay naglalabas ng mga kemikal na tinatawag na mga cytokine sa daluyan ng dugo. Ang labis na mga cytokine na ito ay talagang nagdudulot ng pinsala sa mga mahahalagang organs, na humahantong sa systemic organ failure.
Kadalasan, ito ay isang magandang bagay, ngunit kung ang immune system ay nagpapadala ng masyadong maraming mga cell na ito sa baga, ang mga immune cell ay maaaring patayin kahit na ang malusog na mga cell. Nagdudulot ito ng higit pang mga problema, dahil mas maraming debris at likido ang naipon sa mga baga, at dahil nasira na ang mga baga, mas nahihirapang huminga ang taong nahawaan.
Ang Cytokine Storm
Ang isang matinding impeksyon tulad ng COVID-19 ay maaaring magdulot ng tinatawag na “cytokine storm.” Ang mga cytokine ay mga kemikal na ipinadala ng immune system ng isang tao upang magsenyas sa mga immune cell kung saan pupunta.
Kaya lang, kapag ang katawan ay nagpapadala ng masyadong maraming mga cytokine, ang mga immune cell ay maaaring gumana nang overtime, at potensyal na makapinsala kahit na ang malusog na mga cell ng katawan.
Para sa taong may COVID-19, ang mga cytokine storm ay maaaring maging sanhi ng pag-atake ng mga immune cell sa iba pang malulusog na cells. Sa kalaunan ay kumakalat ito sa buong katawan, at maaaring magdulot ng maraming organ failure.
Ayon sa kamakailang ulat ng WHO, noong Marso 20, 2020, 93% ng mga pagkamatay na nauugnay sa COVID-19 sa Pilipinas ay nangyari sa mga taong may pre-existing conditions kabilang ang hypertension, diabetes, at sakit sa bato.
Ganito ang epekto ng COVID-19 sa katawan. At ito ay maaaring maging potensyal na nakapipinsala, kung hindi matugunan.
Ito ang dahilan kung bakit mahalagang malaman ng mga tao ang epekto ng COVID-19 sa katawan.Kinakailangang gumawa ng mga hakbang para mapigilan ang pagkalat ng COVID-19. Ito ay dahil kahit na ang isang malusog na tao ay maaaring makaligtas sa virus, posibleng maaari nilang maikalat ang virus sa isang taong mas mahina.
Maaaring Maapektuhan ng COVID-19 ang Pangmatagalang Kalusugan ng Baga
Habang lumalala ang pinsala sa baga, hindi na nito mapanatili ang trabaho nito na magbigay ng oxygen sa dugo. Ang kondisyong ito, na kilala rin bilang respiratory failure o acute respiratory distress syndrome (ARDS), ay ang pinakakaraniwang sanhi ng kamatayan sa mga nahawaan ng COVID-19.
Ang mga pasyente na nakakaranas ng malalang sintomas ay kadalasang nilalagay sa ventilators upang sila ay makahinga. Nagsisilbing temporary lungs nila ang ventilators. Pinipigil ng mga ito ang pagbaba ng oxygen levels na maaaring makapinsala sa mahahalagang organs. Pero kung ang impeksyon ay hindi mapigil, ang dugo sa kalaunan ay pumupuno sa kanilang mga baga. At bilang resulta hindi na sila makahinga.
Bukod pa rito, kung ang isang tao ay nakaligtas sa virus, kadalasan ay may mga peklat na tissue o mga sugat sa kanilang mga baga, katulad ng mga nahawahan ng SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome). Ibig sabihin maaari silang magkaroon ng respiratory problems, kahit na gumaling na sila.
Ang COVID-19 ay Maaari Din Magdulot ng Mga Isyu sa Tiyan
Ang mga baga ng isang tao ang pangunahing target ng COVID-19. Gayunpaman, hindi ito nangangahulugan na ang mga epekto ng virus ay limitado sa respiratory system ng isang tao.
Katulad ng SARS at MERS na sanhi ng coronavirus, ang COVID-19 ay maaari ding makaapekto sa tiyan. Ang mga virus na ito ay maaaring mabuhay sa bituka ng isang tao at maging sanhi ng pagtatae.
Mga Komplikasyon sa COVID-19 na Dapat Abangan
Bagama’t hindi direktang nakakaapekto ang virus sa mga organ gaya ng bato o atay, ang mga komplikasyon at epekto ng COVID-19 ay maaaring magdulot ng iba pang malubhang problema.
Para sa mga pasyenteng may mga kondisyon gaya ng sakit sa puso, diabetes, o mga problema sa bato, ang COVID-19 ay isang sakit na banta sa buhay.
Isa sa mga pinakamalaking alalahanin sa COVID-19 ay madali itong mapagkamalang iba pang mga sakit sa paghinga. Ito ang dahilan kung bakit ang mga may sintomas ay maaaring kumonsulta sa kanilang doktor. At irekomenda para sa pagsusuri, at magsuot ng mask, o mag-quarantine para mabawasan ang risk ng impeksyon.
May kasabihan na, “knowing is half the battle,” at ganoon din ang masasabi tungkol sa laban sa COVID-19. Kung mas marami tayong nalalaman tungkol sa virus, mas maihahanda natin ang ating sarili laban dito.
