Sanhi Ng Type 2 Diabetes, Anu-Ano Nga Ba?

Maraming Pilipino ang dumaranas ng diabetes, isang sakit na nailalarawan sa pagtaas ng antas ng asukal sa dugo. Dahil ang mga komplikasyon nito ay maaaring makapagpabago ng buhay, mahalagang maunawaan kung bakit ito maaaring mangyari. Ano ang mga  panganib at sanhi ng type 2 diabetes?

Insulin Resistance: Ang Sanhi Ng Type 2 Diabetes

Bago natin talakayin ang mga di-nababago at nababagong panganib na mga sanhi ng type 2 diabetes, kailangan muna nating talakayin kung ano ang sanhi ng kondisyong ito. Makakatulong ang mga konseptong ito sa pag-unawa sa type 2 diabetes:

• Gumagamit ang ating katawan ng glucose, isang uri ng asukal, para sa enerhiya.
• Nakakakuha tayo ng glucose mula sa ating diet.
• Ang glucose ay nasisipsip sa daloy ng dugo at pumapasok sa cell, kung saan ito ay na-convert sa enerhiya.
• Ang cell ay hindi agad tumatanggap ng glucose maliban kung mayroong insulin, isang hormone na ginagawa naman ng pancreas. Sa madaling salita, gumaganap ang insulin bilang susi upang makapasok ang glucose sa cell.

Ang type 2 diabetes ay nangyayari kapag ang mga cell ay nagiging insulin-resistant, o kapag ang mga cell ay hindi tumutugon sa pagkakaroon o presensiya ng insulin. Hindi makapasok sa cell, ang glucose tuloy ay naiipon sa daloy ng dugo, na nagreresulta sa mataas na antas ng glucose sa dugo o mataas na asukal sa dugo.

Ang pancreas ay na-aalarma kapag maraming asukal sa dugo, ito ay makakabawi sa pamamagitan ng paggawa ng mas maraming insulin. Sa katagalan, ang mga pancreatic cell na gumagawa ng insulin ay hindi makakasabay, lalo na’t sobrang taas ng asukal sa dugo na kailangan tugunan ng insulin. Sa oras na ito, ang isang pasyenteng may diabetes ay malamang na nangangailangan ng insulin therapy.

Mga Panganib Ng Type 2 Diabetes

Bagama’t wala pa ring siyentipikong paliwanag kung bakit nangyayari ang insulin resistance, natukoy ng mga medikal na eksperto ang ilang mga kadahilanan ng panganib na nagpapataas ng pagkakataon ng isang tao na magkaroon ng type 2 diabetes. Ang ilan sa mga kadahilanan ng panganib na ito ay hindi nababago. Ito’y nangangahulugang na wala kang magagawa tungkol sa mga ito. Gayunpaman, ang iba pang mga kadahilanan ng panganib ay maaaring pang baguhin. Sa mga risk factor na ito, mayroon kang pagkakataon na mapabuti o tuluyan alisin ang mga ito.

Risk Factors Na Hindi Nababago

Ang mga hindi nababagong sanhi ng panganib para sa type 2 diabetes ay ang sumusunod:

Kasaysayan ng pamilya. Ayon sa mga ulat, ang iyong panganib na magkaroon ng diabetes ay makabuluhang tumataas kapag kahit isa sa iyong mga kamag-anak ay na-diagnose na may type 2 diabetes. Sa katunayan, ikaw ay 2 hanggang 6 na beses na mas nasa panganib kung ang isa sa iyong mga magulang, kapatid, o mga anak ay may type 2 na diabetes.

Lahi o etnisidad. Naobserbahan ng iba’t ibang talaan na ang mga taong may lahing Asian, African, Hispanic, Native American, at Polynesian ay mas malamang na magkaroon ng type 2 diabetes.

Edad. Ang edad ay isa rin sa mga sanhi at panganib na kadahilanan ng diabetes type 2. Ang iyong panganib na magkaroon ng diabetes ay tumataas sa edad, lalo na kung ikaw ay higit sa 45 taong gulang. Bagama’t ang edad ay teknikal na isang hindi nababagong panganib, iminumungkahi ng mga medikal na eksperto na maaaring konektado ito sa ilan sa mga nababagong panganib ng type 2 diabetes. Halimbawa, habang tumatanda ang mga tao, mas kaunting oras sila para sa ehersisyo at mas maaaring tumaba mas madali.

Mga Nababagong Risk Factors

Ito ang mga kadahilanan ng panganib na maaari mong “kontrolin” sa pamamagitan ng pamumuhay at diet:

Timbang

Ang isa sa mga pinaka-kapansin-pansing nababagong kadahilanan ng panganib ng type 2 diabetes ay ang pagiging sobra sa timbang o obese. Kahit na ang kaugnayan sa pagitan ng timbang at type 2 na diabetes ay hindi pa rin malinaw na nauunawaan, natukoy ng mga siyentipiko ang ilang mga pattern:

• Napagpasyahan ng mga pag-aaral na sa pamamagitan ng pagbabawas ng labis na katabaan, ang panganib na magkaroon ng type 2 diabetes ay maaaring bumaba ng hanggang 75%.
• Ang sobrang timbang ay maaaring maging sanhi ng insulin resistance.
• Ang lokasyon ng taba ng katawan ay mahalaga. Itinatampok ng mga ulat na ang sobrang taba sa tiyan ay maaaring maka-impluwensya sa insulin resistance at cardiovascular na kondisyon. Higit na partikular, ang isang lalaki na may circumference ng baywang na 40 pulgada o isang babaeng may baywang na 35 pulgada ay mas nasa panganib na magkaroon ng type 2 diabetes.

Habang ang labis na katabaan ay isang pangunahing kadahilanan ng panganib para sa sakit, ang isang tao ay hindi kailangang maging sobra sa timbang o napakataba upang magkaroon ng type 2 diabetes.

Sedentary Lifestyle

Ang isa pang panganib na kadahilanan ng diabetes type 2 ay ang kakulangan ng pisikal na aktibidad. Binibigyang-diin ng mga siyentipiko na ang pagiging aktibo ay lubhang kapaki-pakinabang dahil ito:

• Tumutulong sa iyong kontrolin ang iyong timbang, sa gayon ay maiiwasan ang labis na timbang at labis na katabaan.
• Ginagawang mas sensitibo ang iyong mga cell sa presensiya ng insulin, na nangangahulugan ng mas kaunting posibilidad para sa insulin resistance.
• Sa pangkalahatan, pinapayagan ang iyong katawan na gumamit ng glucose para sa enerhiya.

Sinabi pa ng isang pag-aaral na maaari mong bawasan ang iyong panganib na magkaroon ng type 2 diabetes hanggang 50% kung magdadagdag ng pisikal na gawain.

Mga Kalagayang Pangkalusugan Na Nagiging Sanhi Ng Type 2 Diabetes

Ang ilang mga kondisyon ay maaaring maging mas madaling kapitan ng type 2 diabetes. Ito ay:

Prediabetes

Nangyayari ang prediabetes kapag ang iyong asukal sa dugo ay mas mataas kaysa sa normal, ngunit hindi ito sapat na mataas upang ikategorya bilang ganap na diabetes. Mangyaring tandaan na ang prediabetes ay nababaligtad at maiiwasan. Bukod dito, nagbabahagi ito ng maraming mga kadahilanan ng panganib sa type 2 diabetes.

Gestational Diabetes

Naobserbahan ng mga doktor na kung nagkaroon ka ng diabetes sa panahon ng iyong pagbubuntis (gestational diabetes), mas malamang na magkaroon ka ng type 2 diabetes sa hinaharap. Higit pa rito, ang mga ina na nagsilang ng isang malaking sanggol (higit sa 4 kg ang timbang) ay mas nasa panganib din. Ggayundin naman kung babaliktarin, ay mas malaki ang tsansa na mag silang ka ng malaking sangol kung ikaw ay may diabetes sa panahong ikaw ay nagbubuntis.

Mga Kondisyon na Nakakaapekto sa Kalusugan ng Puso

Ang mga sanhi at panganib na kadahilanan ng diabetes type 2 ay maaari ding kabilang ang:

• Altapresyon
• Mababang antas ng mabuting (good) kolesterol
• Mataas na antas ng triglyceride (taba mula sa carbohydrates)
• Kasaysayan ng sakit sa puso o stroke
• Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)

Ang mga babaeng may PCOS ay kadalasang hindi sensitibo sa presensiya ng insulin sa katawan, na ginagawa silang mas mahina lumaban sa pagkakaroon ng uri ng diabetes type 2. Bukod pa rito, minsan ang PCOS ay nailalarawan ng mga sintomas tulad ng labis na katabaan.

Acanthosis Nigricans

Ang acanthosis nigricans ay pisikal na ebidensya ng insulin resistance. Ang mga taong may ganitong kondisyon ay nagpapakita ng maitim, makapal, at makinis na balat sa kanilang singit, kilikili, batok at leeg.

Matuto pa tungkol sa Type 2 Diabetes dito.