Anu-Ano Ang Mga Rare o 'Di Pangkaraniwang Uri Ng Cancer?

Marami ang pamilyar sa mga sumusunod na uri ng cancer — suso, pancreatic, at colon. Subalit marami pang iba’t ibang uri ng rare na mga cancer. Alamin sa artikulong ito kung ano-ano ang rare na mga cancer.

Uri Ng Rare Na Mga Cancer

Esophageal Cancer

Ang esophageal cancer ay isang rare na kondisyon ng cancer kung saan ang mapaminsalang cancer cells ay nadebelop sa esophageal tissues. Ito ay karaniwang resulta ng paninigarilyo.

Noong 1960 at 1970, halos 5% lamang ng mga pasyente ang gumaling mula sa sakit na ito makalipas ang 5 taon matapos ma-diagnose. Ngayon, tinatayang nasa 20% na ng mga pasyente ang gumagaling makalipas ang 5 taon matapos ma-diagnose.

Ang Barret’s esophagus, gastroesophageal reflux disease (GERD), tuloy-tuloy na acid reflux, at malubhang heartburn ay maaaring makapapataas ng tyansa ng pagkakaroon ng adenocarcinoma ng esophagus.

Kabilang sa mga pinakakaraniwang senyales ng esophageal cancer ay ang mga sumusunod:

• Kahirapang lumunok
• Pananakit ng dibdib
• Pagbaba ng timbang
• Pagkapaos
• Malubhang ubo
• Pagsusuka
• Pananakit ng buto (kung ang cancer ay kumalat na sa buto)
• Pagdurugo ng esophagus, na dumaraan sa digestive tract at maaaring maging sanhi upang maging kulay itim ang dumi

Chronic Myeloid Leukemia (CML)

Ang chronic myeloid leukemia (CML) ay isang uri ng cancer sa bone marrow at dugo. Bagama’t ang CML ay isang malubha at maaaring nakamamatay na kondisyon, ang prognosis nito ay mas mainam na ngayon. Inaasahang halos nasa 70% ng mga kalalakihan at 75% ng mga kababaihan ang gagaling mula sa sakit na ito 5 taon matapos ma-diagnose. Ngayon, ang pinakakaraniwang anyo ng CML ay may 10-taong survival rate na nasa 85%. At maaaring asahan ng mga pasyente ang paghaba ng kanilang buhay na halos katulad ng sa mga malulusog at karaniwang mga tao.

Sa mga unang yugto ng sakit na ito, ang CML ay kadalasang unti-unti nadedebelop at dahan-dahang lumulubha sa loob ng maraming linggo o buwan.

Ang mga sumusunod ay kabilang sa mga senyales at sintomas ng chronic myeloid leukemia:

• Panghihina
• Pagkapagod
• Kawalan ng tulog
• Pagbaba ng timbang
• Lagnat
• Pananakit ng buto (sanhi ng leukemia cells na kumakalat mula sa marrow cavity papunta sa ibabaw ng buto o sa kasukasuan)
• Paglaki ng spleen (nararamdaman bilang isang pamumuo sa ilalim ng kaliwang bahagi ng ribcage)
• Dahil sa modernong therapies, ang CML ay kadalasang maaaring panatilihing kontrolado sa loob ng ilang taon, at sa ilang mga kaso, maaari itong ganap na malunasan.

Acute Lymphoblastic Leukemia Sa Mga Bata

Ang acute lymphoblastic leukemia ay isang rare na cancer na nakaaapekto sa immature na uri ng white blood cells na tinatawag na lymphocytes. Ang kondisyong ito ay isa sa mga may pinakamataas na antas ng paggaling sa lahat ng cancer na dumarapo sa mga bata. Naaapektuhan nito ang mga bata at mga nakababatang ang edad ay nasa hanggang 21 taon. Halos 90% ng mga bata ang maaaring gumaling, at makalipas ang 10 taon ng remission, ang mga pasyente ay ganap nang magaling. Tinatayang nasa 98% ng mga bata na may ganitong kondisyon ang sumasailalim sa remission matapos magsimula sa gamutan.

Ang acute lymphoblastic leukemia, o kilala ring ALL, ay ang pinakalaganap na uri ng leukemia sa mga bata. Lahat ay maaaring makaapekto sa ibang uri ng lymphocytes na tinatawag na b-cells o t-cells. At ito ay nadedebelop kung ang katawan ay nagpoprodyus ng masyadong maraming white blood cells na tinatawag na lymphocytes.

Kabilang ang mga sumusunod sa mga pangunahing senyales at sintomas ng acute lymphoblastic leukemia sa mga bata:

• Anemia
• Pasa o pagdurugo
• Pananakit ng kasukasuan at buto
• Pabalik-balik na sakit o lagnat
• Pananakit ng tiyan
• Paglaki ng lymph nodes
• Kahirapang huminga

Ang 5-taong relative survival rate para sa lahat ng mga pasyente ay 68.8%. Tiniyak pa ito ng datos na 90% sa mga bata at 30-40% sa mga nakatatanda. Bagama’t ang acute lymphoblastic leukemia sa mga bata  ay mas karaniwang kaysa sa ibang uri ng cancer, ito ay may magandang antas ng paggaling.

Anal Cancer

Ayon sa American Cancer Society, magkakaroon ng tinatayang 9,440 mga bagong kaso ng anal cancer sa United States sa taong 2022, dahilan upang maituring itong mas hindi karaniwan kaysa sa colon o rectum cancer.

Ang adenocarcinoma, na nadedebelop mula sa glandular cells na nagpoprodyus ng mucus sa anal canal, ay isang hindi karaniwan/rare na cancer. Ito ay ginagamot katulad ng sa rectal cancer.

Karamihan sa anal malignancies ay may kaugnayan sa HPV na impeksyon.

Kabilang ang mga sumusunod sa mga senyales ng anal cancer:

• Pagdurugo ng puwit
• Pangangati o hindi komportableng pakiramdam malapit sa puwit
• Maliit na bukol sa puwitan o sa paligid ng puwit
• Unti-unting paglabas ng mucus sa puwitan
• Pagkakaroon ng problema sa pagkontrol ng dumi (hindi mapigilang pagdumi)
• Madalas na pagdumi, matubig, malambot na dumi

Ang anal cancer ay kadalasang unang nakararating sa atay, subalit maaari din itong kumalat sa baga, buto, at malayong lymph nodes.

Malignant Merkel Cell Tumor

Ang Merkel cell carcinoma ay maaaring nakamamatay at kadalasang nagsisimula sa lymph nodes ng balat. Matapos nito ay lumilipat ito sa ibang mga bahagi ng katawan tulad ng buto, baga, utak, o iba pang organs. Ang kondisyong ito ay hindi karaniwan at agresibong uri ng cancer sa balat na kadalasang nakaaapekto sa mukha, ulo, at leeg. Ito ay karaniwang nakikita bilang hindi masakit, kasingkulay ng balat o bluish-red na bukol na lumalaki sa iyong balat.

Rare na cancer ang Merkel cell carcinoma na pinakakaraniwang nakaaapekto sa mga mas matatanda o sa mga taong may compromised immune systems. Ang kondisyong ito ay mas nakamamatay kaysa sa melanoma at itinuturing na halos one-third ng lahat ng mga tinukoy na mga kaso ng sakit. Ito ay nakikita bilang isang mabilis lumaki, hindi masakit at pulang nodule na maaaring mabilis kumalat.

Mga sintomas:

• Ang Merkel cell cancer ay maaaring katulad ng pamamaga
• Kulay rosas o crimson na batik
• Kulay crimson, bahagyang nakaangat na bahagi na katulad ng pamamaga
• Mabilis lumaki, paminsan-minsang nagdurugong bahagi ng balat
• Matigas na paglaki, kasinghugis ng dome, at mabilis lumaki
• Stasis o cyst
• Nadedebelop na pamamaga
• Anomang bahaging mabilis lumaki

Ang Merkel cell carcinoma ay kadalasang nagagamot sa pamamagitan ng operasyon at therapy lalo na kung natuklasan nang maaga. Karaniwang lubhang nakaangkop sa pasyente ang gamutan, depende sa lokasyon, laki, lalim, at degree ng pagkalat ng tumor, gayun na rin ang kabuoang kondisyon ng pasyente.

Ang mga pasyenteng may Merkel cell carcinoma sa tiyak lamang na bahagi ng katawan ay may 78% na 5-taong survival rate. Habang ang mga may cancer na lumipat sa lymph nodes o iba pang mga malalapit na bahagi ay may 52% na survival rate.

Thymic Cancer

Nagsisimula sa thymus ang thymic carcinoma, subalit maaari itong lumipat sa lining ng baga at ng iba pang mga bahagi ng katawan. Ang rare na cancer na ito ay paminsan-minsang kumakalat sa lining ng baga, na tinatawag na pleura.

Ang ubo at pananakit ng dibdib ay ilan lamang sa mga sintomas ng thymoma at thymic cancer. Kabilang din sa mga sintomas ang mga sumusunod:

• Walang tigil na pag-ubo
• Kahirapan sa respiratory
• Pananakit ng sternum (buto sa dibdib)
• Paos na boses
• Edema sa braso, leeg, at itaas na bahagi ng katawan

Ang thymic tumors ay ang mga pinakakaraniwang tumors sa harap ng mediastinum (ang harap na bahagi ng chest cavity), subalit sa kabuoan ay hindi karaniwan ang mga ito. Sa US, mayroon lamang halos 400 mga kaso ng sakit na ito kada taon (1.5 na mga kaso sa isang milyong katao) (hindi nalalaman ang tiyak na bilang ng mga taong nada-diagnose ng sakit na ito kada taon).

May 93% na 5-taong survival rate ang thymic cancer kung ito ay mananatili lamang sa loob ng thymus. Samantalang may 79% namang 5-taong survival rate kung ito ay kumalat sa mga nakapaligid na tissues o organs at/o lokal na lymph nodes. At 40% na 5-taong survival rate kung ito ay nakarating na mga malalayong bahagi ng katawan. Ang edad at lahi lamang ang mga nalalamang mapanganib na salik para sa thymic carcinoma. Walang tiyak na salik ang lubhang naiuugnay sa genes, kapaligiran, at paraan ng pamumuhay. May ilang mga pag-aaral na bumuo ng hypothesis na may posibleng kaugnayan ang kondisyong ito sa pagkakalantad sa radiation ng itaas na bahagi ng dibdib, subalit hindi pa ito nakokompirma.

Hepatoblastoma 

Ang survival rate ng hepatoblastoma ay nasa 80-90%. Nakadepende ang rate na ito sa yugto at diagnosis. Ang mga pasyenteng ganap na natanggal na ang tumors ay may mas mahigit pa sa 85% na tyansa ng paggaling. Isang rare na tumor ang hepatoblastoma na nadedebelop mula sa cells ng atay. Sa mga bata, ito ay ang pinakakaraniwang carcinogenic (mapaminsala) na tumor sa atay. Ito ay pinakamadalas na nangyayari sa kanang lobe ng atay.

Kabilang sa mga sintomas at senyales ang mga sumusunod:

• Malaking pamumuo sa tiyan
• Malaking tiyan
• Pagbaba ng timbang
• Paghina ng ganang kumain
• Pagsusuka
• Jaundice (paninilaw ng mga mata at balat)
• Pangangati ng balat
• Anemia

Higit sa kalahati ng bilang ng mga batang may hepatoblastoma, isang rare na cancer, ang nagagamot. Ang prognosis nito ay mas mainam para sa mga batang may maliit na tumor sa atay. Tulad sa kaso ng karamihan ng cancers, ang mga bata ay may mas malaking antas ng paggaling kaysa sa mga nkatatanda.

Ang mga pasyenteng ganap na natanggal na ang tumor ay may mas mataas pa sa 85% na posibilidad ng paggaling; habang halos naman 60% para sa mga may metastatic na sakit na nagkaroon ng reaksyon sa chemotherapy. Ang survival rate ay nasa 80-90%; ang antas na ito ay nakabatay sa yugto at diagnosis.

Glioblastoma 

Isa sa mga pinakamapanganib na uri ng rare na cancer na nagsisimula sa utak ay ang Glioblastoma. Dati itong kilala bilang glioblastoma multiforme (gbm).

Ang Glioblastoma ay maaaring maranasan ng 3.21 kada 100, 000 mga katao. Ang median na edad ng diagnosis nito ay 64 taon, at mas karaniwang ito sa mga kalalakihan kaysa sa mga kababaihan. Ito ay itinuturing na 47.7% ng lahat ng mga kaso ng malubhang tumos sa utak at iba pang CNS na tumor.

Kabilang sa mga senyales at sintomas ng Glioblastoma ay ang mga sumusunod:

• Pananakit ng ulo
• Pagbabago sa pag-uugali
• Pagduduwal
• Mga sintomas na katulad ng sa stroke
• Kalituhan o paghina ng kakayahang pangkaisipan
• Pagkawala ng memorya
• Pagiging iritable
• Kahirapan sa pagbabalanse
• Hindi makontrol na pag-ihi
• Mga problema sa paningin tulad ng double vision, panlalabo ng mga mata, at mahinang peripheral vision

Kung ikaw ay nakararanas ng pananakit ng ulo dulot ng glioblastoma, maaari kang makaramdam ng hindi komportableng pakiramdam matapos mong tumayo. Ang pananakit ay matagal at maaaring lumubha kung umuubo, kumikilos, o nag-eehersisyo. Maaari ding makaramdam ng pagpintig, pagsusuka, o pagduduwal depende sa lokasyon ng tumor.

Ang karaniwang tagal ng survival para sa mga pasyenteng may glioblastoma ay sinasabing nasa 8 buwang lamang. Ang 5-taong survival rate ng mga pasyenteng may glioblastoma ay 6.8% lamang. At mahigit 10, 000 mga tao sa United States namamatay dahil sa sakit na ito taon-taon.

Ewing Sarcoma

Ang Ewing Sarcoma ay isang rare na cancer na nakaaapekto sa anomang buto. Subalit ito ay pinakakaraniwang nakaaapekto sa mga buto ng hita at balakang. Hindi madalas din nitong naapektuhan ang dibdib, tiyan, braso, hita, at iba pang malalambot na tissues.

Ano-ano ang mga sanhi ng Ewing sarcoma? Ito ay karaniwang dulot ng ibang ayos ng chromosomes, sa pagitan ng  chromosomes #11 at #22, na nakapagpapabago ng lokasyon at paggana ng genes. Ito ay nagreresulta sa pagsasanib ng genes na kilala bilang fusion transcript.

Kabilang ang mga sumusunod sa mga sintomas ng Ewing Sarcoma:

• Hindi komportableng pakiramdam, pamamaga, pagiging sensitibo malapit sa apektadong bahagi
• Pananakit ng buto
• Sobrang pagkapagod
• Lagnat na walang malinaw na dahilan
• Pagbaba ng timbang nang hindi namamalayan

Halos 85% ng mga bata at nakababata na may Ewing sarcoma ang nakararanas ng paninigas, pananakit, o pamamaga ng buto o ng tissue na nakapaligid sa buto. Maaaring pawala-wala ang pananakit at kadalasang mas banayad sa gabi.

Ano ang prognosis para sa mga pasyenteng may Ewing sarcoma sa loob ng mahabang panahon? Ayon sa American Cancer Society, ang mga pasyenteng may metastatic na sakit ay may 5-taong survival rate na 15% hanggang 30%. Habang ang kabuoang 5-taong survival rate para sa Ewing sarcoma sa tiyak na bahagi ay 70%.

Kaposi Sarcoma

Ang lining ng ugat na daluyan ng dugo at lymph vessels ay kung saan nadedebelop ang 

Kaposi’s sarcoma. Ang tumors (mga sugat) ng Kaposi’s sarcoma ay kadalasang hindi masakit na malalilang batik sa hita, paa, o mukha, subalit maaari din itong madebelop sa bahagi ng ari, bibig, o lymph nodes.

Kilala rin bilang Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus, ang human herpesvirus 8 (hhv-8) ay ang virus na sanhi ng Kaposi’s sarcoma. Ang virus ay pangunahing kumakalat sa pamamagitan ng laway habang nakikipagtalik o interaksyon sa pagitan ng ina at ng sanggol. Ang mga taong malalakas na resistensya ay maaaring magtaglay ng virus nang hindi kinakikitaan ng anomang negatibong epekto.

Kabilang sa mga sintomas at indikasyon ng sarcoma at Kaposi ay ang mga sumusunod:

• Bahagyang nakaangat na patse o bukol sa balat, bibig at/o lalamunan, na kulay lila, rosas, kayumanggi, itim, bughaw, o pula
• Pamamaga dulot ng bara sa  lymphatic system na tinatawag na lymphedema
• Hindi matukoy na pananakit ng dibdib o pag-ubo
• Pananakit ng tiyan

Matuto pa tungkol sa Cancer dito.