Ano ang sakit na ito at ano ang sintomas ng hepatitis B? Ang hepatitis B ay isang malubhang impeksyon sa atay na dulot ng hepatitis B virus (HBV). Ang mga senyales at sintomas ng hepatitis B ay kadalasang hindi agad lumilitaw, na nagdudulot sa HBV na tahimik na makapinsala sa atay.
Paano Naging Pangkaraniwan Ang Hepatitis B?
Ang bilang ng mga kaso ng hepatitis B ay nagdudulot ng malaking pag-aalala sa kalusugan ng publiko. Tinatayang mayroong higit sa 250 milyong mga carrier ng Hepatitis virus sa mundo. Sa mga ito, 500,000 taun-taon ang namamatay mula sa sakit sa atay na nauugnay sa hepatitis B. Humigit-kumulang 1 sa 10 tao ang nagkakasakit dito sa Pilipinas. Sa karamihan ng mga kaso, ang kondisyon ay hindi ginagamot dahil sa kakulangan ng impormasyon tungkol sa mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B.
Maiiwasan ang impeksyon sa hepatitis B sa pamamagitan ng pagpapabakuna. Ang mga bakuna sa hepatitis B ay ligtas at napakabisa. Ang mga ito ay regular na ibinibigay sa mga bagong silang at mga bata sa Pilipinas.
Maaaring Maging Acute o Chronic Ang Impeksyon Sa Hepatitis B
Acute Na Hepatitis B
Ang ganitong uri ng impeksyon ay maaaring tumagal ng mas mababa sa anim na buwan. Karaniwang naaalis ng immune system ang talamak na hepatitis B mula sa katawan.
Chronic Na Hepatitis B
Ang diagnosis ay maaaring magbago sa chronic na impeksyon sa hepatitis B kung ang virus ay hindi matagumpay na nagamot sa loob ng anim na buwan. Nangangahulugan ito na ang HBV ay nananatili sa dugo at atay, dahil hindi ito kayang labanan ng immune system. Ang talamak na hepatitis B ay maaaring tumagal ng panghabambuhay at maaaring humantong sa mga seryosong komplikasyon kung hindi magagamot.
Ano Ang Mga Palatandaan At Sintomas Ng Hepatitis B?
Ang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B ay tumatagal ng ilang buwan bago maging maliwanag. Maaaring lumitaw ang mga ito 60-150 araw pagkatapos ng impeksyon. Ngunit ang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B ay hindi lumalabas sa karamihan ng mga kaso. Kung ito ay mangyari, maaaring huli na ang lahat.
Ang mga taong may HBV ay maaaring magpasa ng virus sa iba, hindi alintana kung sila ay nagpapakita o hindi ng mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B.
Ang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B ay mula sa banayad hanggang sa malala. Kabilang sa mga ito ang:
- Walang ganang kumain
- Pananakit ng mga kasukasuan at kalamnan
- Kahinaan
- Mababang antas ng lagnat
- Sakit sa tyan
- Maitim na ihi, o nagiiba ang kulay ng ihi tulad ng iced tea
- Pagduduwal
- Pagsusuka
- Paninilaw ng mga mata (sclera) at balat (jaundice)
Kumonsulta sa iyong doktor kung mayroon kang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B.
Mga Komplikasyon Ng Hepatitis B
Ang talamak na impeksyon sa hepatitis B ay maaaring humantong sa mga komplikasyon tulad ng:
Impeksyon Sa Hepatitis D
Maaari lamang itong mangyari sa mga taong may hepatitis B. Ang hepatitis B ay nagiging sanhi ng pamamaga ng atay, at humahadlang sa paggana nito nang maayos.
Cirrhosis
Ang pamamaga na dulot ng HBV ay maaaring makaapekto sa kakayahan ng atay na gumana.
Hindi Paggana Ng Atay o Liver Failure
Ito ay isang kondisyon kung saan ang mga mahahalagang function ng atay ay nagsara. Ang isang liver transplant ay kinakailangan sa puntong ito upang mapanatili ang buhay.
Kanser Sa Atay
Ang pagkakaroon ng chronic na impeksyon sa hepatitis B ay nagpapataas ng panganib para sa kanser sa atay.
Iba Pang Mga Kondisyon
Ang chronic na impeksyon sa hepatitis B ay maaari ring humantong sa sakit sa bato o pamamaga ng mga daluyan ng dugo.
Ang pag-diagnose na may chronic na hepatitis B ay maaaring magdulot ng lungkot, lalo na kung ang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B ay madalas na lumilitaw sa mga huling yugto. Gayunpaman, karamihan sa mga taong may chronic na hepatitis B ay nagpapatuloy sa mahabang panahon at nagkakaroon pa rin ng malusog na buhay. Ang susi ay maagang pagtuklas at paggamot.
Kailan Ako Dapat Bumisita Sa Aking Doktor?
Makipag-usap sa iyong doktor tungkol sa pagsusuri para sa hepatitis B kung nakakaranas ka ng alinman sa mga sintomas na nasa itaas o pinaghihinalaan mo na maaaring nakuha mo ang sakit mula sa isang taong may HBV.
Ano Ang Nagiging Sanhi Ng Hepatitis B?
Ang hepatitis B ay sanhi ng hepatitis B virus (HBV), na nagmula sa pangkat ng hepadnavirus. Mayroong ilang mga uri ng virus na ito at endemic sa populasyon ng tao.
Mga Kadahilanan Ng Peligro
Ano ang nagpapataas ng panganib para sa hepatitis B?
- Kung mas bata ka kapag nalantad ka sa hepatitis B, mas mataas ang posibilidad na maging chronic ang impeksiyon.
- 90% ng mga bagong silang at mga sanggol (wala pang 5 taong gulang) ay maaaring magkaroon ng chronic na impeksyon sa hepatitis B
- Humigit-kumulang 50% ng mga nahawaang bata, edad 1-5, ay maaaring magkaroon ng talamak na impeksyon sa hepatitis B
- 5-10% ng mga nahawaang nasa hustong gulang ay maaaring magkaroon ng talamak na impeksyon sa hepatitis B
- 90% ng mga nasa hustong gulang na nahawaan ng hepatitis B ay ganap na gumaling mula sa sakit.
Transmisyon Ng Hepatitis B
Ang hepatitis B ay lubhang nakahahawa. Bagama’t ang ilang bakas ng hepatitis B ay maaaring nasa laway, hindi ito kumakalat sa pamamagitan ng pag-ubo, pagbahin, paghalik, o pagbabahagi ng mga kagamitan.
Ang HBV ay maaaring maipasa sa ibang tao sa pamamagitan ng dugo, semilya, vaginal secretions, at iba pang likido sa katawan.
Ang mga karaniwang paraan ng pagkalat ng HBV ay sa pamamagitan ng:
Sekswal Na Pakikipag-Ugnayan
Mataas ang posibilidad na magkaroon ng hepatitis B sa pamamagitan ng pakikipagtalik. Maaaring kumalat ang HBV sa isang tao kung nakipagtalik sila nang walang proteksyon sa isang taong nahawaan.
Pagbabahaginan Ng Karayom
Ang HBV ay madaling kumalat sa pamamagitan ng mga nakabahaging karayom at mga hiringgilya na kontaminado ng dugo ng isang taong may HBV.
Hindi Sinasadyang Pagtusok Ng Karayom
Maaaring magkaroon ng HBV ang mga manggagawa sa pangangalagang pangkalusugan kung aksidenteng natusok sila ng kontaminadong karayom.
Ina Patungo Sa Anak
Ang isang buntis na may HBV ay maaaring makapasa ng virus sa kanyang sanggol sa panahon ng panganganak, o sa ilang sandali pagkatapos ng panganganak. Ang pagpapasuso ay ligtas para sa mga ina na may hepatitis B. Tanungin ang iyong doktor tungkol sa pagpapasuri para sa hepatitis B kung ikaw ay buntis o nagpaplanong magbuntis.
Mga Pangkat Na May Mataas Na Panganib
Tandaan, hindi laging lumalabas ang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B. Maaaring hindi mo alam kung sino ang at hindi nahawaan ng HBV.
Ang panganib para sa hepatitis B ay mas mataas para sa ilang partikular na grupo. Sila ay:
- Mga taong nakipagtalik nang hindi protektado sa maraming kapartner o sa isang taong may HBV
- Lalaking nakikipagtalik sa ibang lalaki
- Mga taong gumagamit ng IV na gamot
- Ang mga nakatira sa isang taong may chronic na HBV
- Mga taong may malalang sakit sa atay
- Yung may sakit sa bato
- Mga manggagawa sa pangangalagang pangkalusugan o mga taong nalantad sa dugo ng tao dahil sa kanilang trabaho
- Sanggol ng mga ina na may HBV
- Mga taong naglalakbay sa mga bansa kung saan mataas ang rate ng impeksyon sa HBV
Diagnosis At Paggamot
Ang impormasyong ibinigay ay hindi kapalit ng anumang medikal na payo. LAGING kumonsulta sa iyong doktor para sa karagdagang impormasyon.
Paano Susuriin Ang Hepatitis B?
Kung nakipag-ugnayan ka sa isang taong may hepatitis B, o naglakbay mula sa isang lugar kung saan karaniwan ang sakit, magandang ideya na makipag-ugnayan sa iyong doktor at magpasuri sa iyong sarili. Hihilingin ng mga doktor ang pasyente na sumailalim sa isang serye ng mga pagsusuri sa dugo upang masuri ang hepatitis B.
Paano Ginagamot Ang Hepatitis B?
Ang paggamot ay karaniwang hindi kinakailangan para sa talamak na hepatitis B. Sa karamihan ng mga kaso, ang mga tao ay kayang labanan ang virus sa kanilang sarili. Gayunpaman, ang pagkakaroon ng sapat na pahinga at pananatiling well-hydrated ay mahalaga para sa pagbawi.
Ang mga gamot na anti-viral ay ibinibigay sa mga nasuri na may talamak na impeksyon sa hepatitis B. Ang mga gamot na ito ay makakatulong sa katawan na labanan ang virus. Nakakatulong din ang mga ito na maiwasan ang karagdagang pinsala at komplikasyon sa atay.
Maaaring magrekomenda ang mga doktor ng liver transplant kung masyadong malala ang pinsalang ginawa sa atay. Kasama sa pamamaraan ang pag-alis ng atay ng pasyente, at pagpapalit nito ng atay ng donor. Karamihan sa mga atay na ginagamit para sa mga transplant ay mula sa mga namatay na donor.
Mga Pagbabago Sa Pamumuhay At Mga Remedyo Sa Bahay
Ano ang ilang pagbabago sa pamumuhay o mga remedyo sa bahay na makakatulong sa akin na pamahalaan ang hepatitis B?
Kung mayroon kang anumang mga katanungan, kumonsulta sa iyong doktor upang mas maunawaan ang pinakamahusay na solusyon para sa iyo.
Palaging mas mahusay kaysa sa paghahanap ng paggamot ang pag-iwas. At ang pinakamahusay na pag-iwas para sa hepatitis B ay sa pamamagitan ng pagpapabakuna. Ang bakuna ay ganap na ligtas, at medyo abot-kaya.
Ang bakuna sa hepatitis B ay binubuo ng tatlo hanggang apat na pag-shot na ibinigay sa loob ng anim na buwan. Inirerekomenda ang bakuna para sa:
- Mga bagong silang
- Bata at matatanda na hindi nabakunahan sa kapanganakan
- Mga nasa hustong gulang na tumatanggap ng paggamot para sa isang impeksiyon na nakukuha sa pakikipagtalik
- Healthworkers o mga manggagawa sa pangangalagang pangkalusugan
- Mga taong nakatira kasama ng isang taong may hepatitis B
- Mga taong nabubuhay na may HIV
- Lalaking nakikipagtalik sa mga lalaki
- Mga taong may maraming kasosyong sekswal
- Ang mga taong naglalakbay sa mga lugar na may mataas na kaso ng hepatitis B
- Hinihikayat na magpabakuna ka para sa hepatitis B.
May iba pang mga hakbang sa pag-iingat na maaari mong gawin upang maiwasan ang HBV. Kabilang dito ang:
Pag-Alam Sa Katayuan Ng HBV Ng Iyong Partner
Huwag makisali sa hindi protektadong pakikipagtalik maliban kung lubos kang nakatitiyak na wala silang HBV o anumang iba pang impeksyon na nakukuha sa pakikipagtalik. Kapag may pag-aalinlangan, gumamit ng barrier protection gaya ng condom.
Wastong Paggamit Ng Condom
Ang wastong paggamit ng condom ay nangangailangan sa iyo na gumamit ng bago pagkatapos ng bawat round ng sex. Tandaan na binabawasan lamang ng condom ang iyong panganib na magkaroon ng HBV. Hindi nila ganap na inaalis ang panganib.
Iwasang Gumamit Ng Bawal Na Gamot
Humingi ng propesyonal na tulong kung nahihirapan kang huminto sa paggamit ng bawal na gamot. Kung hindi mo kaya, tiyaking sterile ang iyong mga karayom sa tuwing gagamitin mo ang mga ito. Huwag kailanman magbahagi ng karayom.
Maging Maingat Sa Pagpili Ng Body Piercing At Tattoo Shop
Maghanap ng mga kagalang-galang na tindahan kung nagpaplano kang magpa-body piercing o tattoo. Magtanong tungkol sa kanilang proseso ng paglilinis, at tiyaking sterile ang kanilang mga karayom at kagamitan.
Magpabakuna Bago Bumiyahe
Tanungin ang iyong doktor tungkol sa bakuna sa hepatitis B kung plano mong maglakbay sa mga bansa kung saan mataas ang kaso ng HBV. Kakailanganin mo ng hindi bababa sa anim na buwan upang makumpleto ang serye ng mga kuha. Siguraduhing ganap kang nabakunahan bago bumiyahe.
Key Takeawas
Ang impeksyon sa Hepatitis B ay isang malubha at maiiwasang sakit. Ang pag-alam sa mga senyales at sintomas ng hepatitis B at pagkakaroon ng access sa mga wastong serbisyong pangkalusugan ay maaaring matiyak ang iyong paggaling.
Inaatake ng impeksyong ito ang isa sa pinakamahalagang organo ng katawan, ang atay. Maaari itong maging banta sa buhay kapag hindi ginagamot. Ang maagang pagtuklas at paggamot ay ang pinakamahusay na paraan upang maiwasan ang pag-unlad ng impeksyon. Ito ang dahilan kung bakit mahalagang malaman ang mga palatandaan at sintomas ng hepatitis B.
Matuto pa tungkol sa STIs at STDs dito.
