Upang maunawaan ang mga uri ng sakit sa baga, kailangan muna nating maunawaan ang kahalagahan ng paghinga.
Ang paghinga ay mahalagang bahagi ng buhay ng isang tao. Ang sistema ng katawan na responsable sa paghinga ay ang respiratory system. Hinahayaan tayo nito na magpasok ng hangin upang makakuha ng oxygen para magamit ng katawan at mag-exhale ng carbon dioxide papalabas ng katawan.
Ang baga ay may pinakamalaking gampanin na organ sa respiratory system. Ito ang nagsasagawa ng pagpapalit ng mga gas, samantalang ang respiratory system sa kabuoan ang nagpapadala ng dugo at oxygen.
Ang mga komplikasyon kaugnay sa baga ay isa sa pinakakaraniwang medikal na kondisyon sa buong mundo. Maaari itong maapektuhan ng lifestyle tulad ng paninigarilyo, impeksyon sanhi ng viruses at bacteria, at maging ang genetics.
Uri ng mga Sakit sa Baga
Maraming mga bahagi ang respiratory system maging ang mga gampanin. Mula rito, ang mga komplikasyon na makikita sa pagsasagawa ng mga gampanin na ito ay sanhi ng sakit kabilang ang partikular na bahagi.
Airways
Una, ikonsidera natin ang airways o daanan. Ang airways ay nahahati sa upper (ilong, nasopharynx paakyat sa trachea) at lower airways (bronchus pababa sa mga baga). Ang trachea ay nahahati pa papuntang bronchi.
Kadalasang komplikasyon panungkol sa airways ay kadalasang balakid sa paghinga at chronic tulad ng asthma, chronic obstructive pulmonary disease (COPD) at ang mga variant nito.
Kabilang sa mga uri ng COPD ang chronic bronchitis at emphysema. Ang mga kaugnay na infectious airways na sakit ay acute fibrosis, na sanhi ng virus at cystic fibrosis, isang genetic na sakit sa airway. Ito ay mapapansin sa paulit-ulit na impeksyon sa baga.
Alveoli
Pangalawa, tignan naman natin ang alveoli. Ang alveoli o air sacs ay ang nagbubuo ng kabuuan ng tissue sa baga. Ang mga air sacs na ito ang namamahala sa pagpapalit ng gas. Nahihirapan huminga ang mga taong may sakit na emphysema at ibang porma ng COPD na nakaaapekto sa alveoli.
Ang lung trauma o injury (na sanhi ng pulmonary edema o fluid leakage), acute respiratory distress syndrome (na sanhi ng seryosong karamdaman), at pneumonoconiosis (na sanhi ng inhalation ng abrasive na bagay) ay maaaring makapanugat ng iyong mga baga.
Ang pneumonia ay dala impeksyons sa alveoli na dulot ng bacteria at viruses at maaaring palalalain ito ng tiyak na bacteria na Mycobacterium tuberculosis, na sanhi ng tuberculosis.
Blood Vessels
Pangatlo, pag-usapan naman natin ang blood vessels. Ang mga blood vessels na ito ay mga daanan na naglalaman ng dugo na siyang nagdadala ng mababang oxygen blood mula sa iyong puso papunta sa iyong mga baga para makakuha ng oxygen at pabalik sa iyong puso upang ma-pump at maibigay ang dugo na may dalang oxygen sa buo mong katawan.
Maaaring magdulot ng pulmonary embolism (blood clot na nalipat at kumapit sa baga) ang mga isyu sa clotting at makita ang mababang blood oxygen na sanhi ng kakapusan sa paghinga dahil sa mababang blood pressure.
Ang pulmonary hypertension ay kabaliktaran na ang ibig sabihin ay may mataas na blood pressure sa iyong arteries.
Chest Wall
Pang-apat, ikonsidera natin ang chest wall. Mahalaga ang chest wall sa pag-facilitate ng paghinga dahil ito ay muscles na kumokonekta sa ribs at tumutulong sa baga na magkaroon ng sapat na espasyo upang mag-expand.
Isa pang muscle na tinatawag na diaphragm ay ginagawa rin ito. Ito ay makikita sa ilalim ng iyong mga baga. Ang labis na timbang sa iyong tiyan ay nagpapahirap sa iyong chest wall na gumalaw at naiiipit ang diaphragm na siyang nagiging sanhi ng hyperventilation syndrome.
Ang pinsala sa ugat na nagkokontrol ng muscles ay nagiging sanhi ng kakulangan o kawalan ng abilidad para magalaw ang muscles. Nagiging resulta ito ng iba’t ibang neuromuscular disorder na nagpapahirap sa paghinga tulad ng amyotrophic lateral sclerosis at myasthenia gravis.
Sintomas ng Sakit sa Baga
Dahil ang baga ay responsable sa paghinga, ang mga komplikasyon tungkol sa paghinga ay indikasyon ng sakit sa baga.
- Kabilang dito ang kakapusan sa paghinga o pakiramdam ng walang sapat na hangin. Ang pagbawas ng abilidad sa pag-ehersisyo ay maaaring sanhi ng problema sa paghinga dahil nahihirapan ang iyong katawan na maglaan ng hangin sa mga bahaging may fatigue.
- Sintomas din ng sakit sa baga ang pag-ubo at wheezing na posibleng dulot ng viral o bacterial infection. Ang pagkakaroon ng ubo sa mahabang panahon ay maaaring senyales ng malalang karamdaman habang ang pag-ubo na may plema at dugo ay senyales ng malalim na komplikasyon.
- Maaaring indikasyon din sa dibdib ang sakit sa baga sa pagkakaroon ng paninikip na dibdib o masakit habang humihinga.
Kinakailangan ng mga tiyak na test upang matukoy kung nasaan eksakto ang problema upang maayos na malunasan. Ang mga test na ito ay kabilang ang spirometry, bronchoprovocation, chest x-ray o electrocardiogram (ECG o EKG).
Lunas sa Sakit sa Baga
Iba-iba ang lunas dito gaya ng iba’t ibang sakit sa baga. Ang iba’t ibang karamdaman ay siya ring may iba’t ibang lunas.
Katulad na lamang ng mga malalang sakit tulad ng asthma, na hindi nalulunasan agad at nawawala ng permanente ngunit maaaring magamot. Mayroong mga gamot na ginagamit upang makontrol ang sintomas o maiwasan ang flares or acute attacks.
Kabilang dito ang beta-agonists, corticosteroids, o leukotriene modifiers. Sa kabilang banda mayroon ding mga mabilis na ginhawa na gamot (o rescue meds) kung biglaang atake ng sintomas ng asthma. Kinakailangan din ng pagbabago ng lifestyle upang maiwasan ang triggers.
Ang lunas sa cancer ay tulad rin sa mga karaniwang lunas dito na gumagamit ng radiation o chemotherapy kabilang ang posibleng operasyon at targeted therapy.
Sa pinsala sa baga, karaniwang gumagamit ng apparatus kaakibat ang inhaled steroids at antibiotics. Ang ilan sa mga ito ay respirators, bronchodilator at ventilators. Kabilang din ang alternatibong pamamaraan tulad ng oxygen therapy, operasyon, at pulmonary rehabilitation.
Mayroon ding mga preemptive vaccines para sa pinaka nakahahawang sakit tulad ng flu (trangkaso) at pulmonya. Ito ay nakatutulong na palakasin ang herd immunity at pababain ang banta para sa komunidad bilang pangkalahatan upang hindi mahawaan.
Ang mga baga ang pinakamahalagang bahagi ng katawan at sana ay makatulong ang artikulong ito na maging pamilyar sa iba’t ibang uri ng sakit, bahagi, at paggamot upang mas maalagaan mo pa nang mabuti ang iyong mga baga.
Matuto pa tungkol sa Kalusugan ng Respiratory dito.
Ang Hello Health Group ay hindi nagbibigay ng medikal na payo, diagnosis o paggamot.
