Ang mga bali ay maaaring magmula sa mild na pinsala hanggang sa napakaseryosong mga kaso na nangangailangan ng agarang medikal na atensyon. Ang mga ito ay medyo pangkaraniwang uri ng pinsala, kaya mahalagang malaman ng lahat ang tamang paunang lunas para sa bali.
Magbasa pa upang matuto nang higit pa tungkol sa mga bali, kung ano ang mga karaniwang sanhi, anong mga tip sa pangunang lunas ang kailangan mong malaman, at kung paano maiwasan ito.
Ano Ang Bali o Fracture?
Ang ating mga buto ay medyo matibay ang istruktura. Kailangan ng ating katawan ang ating mga buto upang magbigay ng katatagan, at sinusuportahan tayo ng ating mga buto habang tayo ay gumagalaw. Gayunpaman, hindi ito nangangahulugan na ang ating mga buto ay hindi masisira.
Sa sapat na puwersa o paulit-ulit na stress sa loob ng isang yugto ng panahon, ang ating mga buto ay maaaring mabali. Iba-iba rin ang lakas ng ating mga buto, kung saan ang ating femur o thigh bone ang pinakamalakas, at ang clavicle o collar bone ang pinakamahina.
Ang kalubhaan ng mga bali ay nag-iiba depende sa sanhi ng pinsala. Ang ilang mga bali ay maaaring maliit at maaaring gumaling nang mag-isa, habang ang ibang mga bali ay maaaring mangailangan pa ng operasyon upang mailagay ang mga buto sa lugar at matiyak na maayos ang mga ito.
Narito ang ilang karaniwang uri ng bali:
- Closed fractures, o bali na nangyayari nang hindi nasira ang balat.
- Open fractures, o isang bali kung saan ang balat ay nabuksan o nahiwa, kadalasan sa pamamagitan ng buto.
- Complete fractures, o isang uri ng fracture kung saan ang break ay ganap na dumadaan sa buto.
- Mga displaced fracture o bali kung saan may puwang sa pagitan ng sirang buto.
- Ang mga partial fracture ay mga bali kung saan mayroong pahinga na hindi ganap na dumaan sa buto.
- Ang stress fracture ay mga bali kung saan ang buto ay may maliit na bitak dito.
Paano Nagkakaroon Ng Bali Ang Buto?
Kahit sino ay maaaring magkaroon ng bali. Gayunpaman, ang pinakakaraniwang paraan ng pagkakaroon ng mga bali ay mula sa isang pinsala tulad ng mula sa isang aksidente. Sa ilang mga kaso, ang mga pinsala sa palakasan ay maaari ding maging sanhi ng isang tao na magkaroon ng bali.
Sa mga matatanda, ang kondisyon na kilala bilang osteoporosis ay maaaring magpataas ng panganib ng mga bali. Ang osteoporosis ay isang sakit kung saan ang mga buto ay unti-unting nawawalan ng lakas, at ito ay mas karaniwan sa mga matatanda. Ito ang dahilan kung bakit kailangang iwasan ng mga matatanda ang pagbagsak hangga’t maaari dahil ang mga bali ay maaaring humantong sa mga seryosong komplikasyon.
Anong Mga Pangmatagalang Epekto Ang Maaaring Mangyari?
Ang mga pangmatagalang epekto ng bali ay depende sa kung gaano kalubha ang bali. Posible para sa ilang mga bali na gumaling nang mag-isa at magdulot ng kaunting kakulangan sa ginhawa sa isang tao, kahit na hindi sila humingi ng medikal na atensyon.
Kung ang isang mas malubhang bali ay hindi ginagamot nang maayos, kung gayon ang buto ay maaaring hindi gumaling sa tamang paraan, na kilala bilang “malunion.” Maaaring maging sanhi ng malunion na baluktot o baluktot ang mga limbs, at mga problema tulad ng pananakit, pilay kung apektado ang mga binti, arthritis, at pagbaba ng paggana ng apektadong paa.
Posible rin na maging sanhi ng impeksyon ang bali. Ito ay maaaring humantong sa isang kondisyon na kilala bilang osteomyelitis, o isang impeksyon sa buto. Kung ang impeksyon ay kumalat nang sapat, maaari pa itong humantong sa pagputol ng paa. Kaya mahalagang malaman ang paunang lunas para sa bali at humingi ng medikal na atensyon sa lalong madaling panahon.
Paunang Lunas Para Sa Bali
Ang pag-alam sa first aid o paunang lunas sa bali ay mahalagang impormasyon para sa lahat. Bagama’t iba-iba ang kalubhaan ng mga bali, ang ilan ay maaaring mangailangan ng higit na pangangalaga kaysa sa iba. Narito ang ilang mahahalagang bagay na dapat tandaan:
- Kung may pagdurugo, disimpektahin ang lugar kung maaari. Subukang ihinto ang pagdurugo sa pamamagitan ng pagbabalot sa lugar ng malinis na gasa.
- Kung may bali sa gulugod o leeg, huwag ilipat ang nasugatan na tao. Sa halip, maghintay ng tulong, at subukang panatilihing kalmado ang tao.
- Maaari mo ring subukang maglagay ng malamig na compress sa apektadong bahagi upang mabawasan ang pamamaga at magbigay ng lunas.
- Pinakamainam na pumunta sa ospital, kahit na ang bali ay hindi masyadong seryoso sa unang tingin. Nakakatulong ito na matiyak na gumagaling nang maayos ang bali, at walang anumang problema.
Paano Maiiwasan Ang Mga Bali?
Narito ang ilang mga tip upang maiwasan ang bali:
- Ang pagsali sa araw-araw na ehersisyo ay nakakatulong na palakasin ang mga kasukasuan at kalamnan, at mapapababa ang panganib ng pinsala.
- Magsuot ng tamang kagamitan kapag lumalahok sa iba’t ibang palakasan
- Para sa mga matatanda, subukang iwasan ang mga aktibidad na naglalagay sa iyo sa panganib na mahulog.
- Gumamit ng mga handrail kapag bumaba sa hagdan upang maiwasan ang mga pinsala.
- Kapag naglalakad sa labas siguraduhing mayroon kang matatag na paa upang maiwasan ang madulas.
Alamin ang iba pang mga tips sa Pangunang Lunas dito.
