Sa patuloy na pagdami ng tao sa mundo, ang isa sa madalas na katanungan ngayon ay kung ano ang mabisang birth control?
Umabot na sa 109,308,241 ang katao noong, Abril 25, 2020, ayon sa Worldomater. At ang Pilipinas ay kasalukuyang nasa 13 pagdating sa kabuuang populasyon sa buong mundo. Sa unang quarter ng 2019, nagsagawa ng sarbey ang Social Weather Survey para tingnan kung ilang pamilyang Pilipino. Ang nagkonsidera sa kanilang mga sarili bilang “mahirap.” At 38%, o tinatayang 9.5 milyong pamilya, ang nagsabi sa kanilang sarili na bahagi sila nito. Ang bilang na ito ay bahagyang mas mataas kumpara sa 17.6 milyong Pilipino na nabuhay sa ilalim ng poverty threshold noong 2018, ayon sa Philippine Statistics Authority.
Dahil sa lumalagong populasyon at antas ng kahirapan. Marami ang nagsusulong para sa komprehensibong reproductive health law. At pagtuturo sa masa tungkol sa pinaka at hindi gaanong mabisang birth control sa Pilipinas. Maraming mga pamilya sa mas mahirap na sektor ang may posibilidad na magkaroon ng mas maraming mga anak. Kaysa sa mga nasa taas ng spectrum wealth.
Mabisang Control Birth Methods
Mayroong ilang mga uri ng birth control na magagamit sa Pilipinas. Ilan sa mga ito ay ibinibigay nang libre sa iba’t ibang health center sa bawat lokal na pamahalaan. Mayroon ding mga libreng seminar na isinasagawa ng parehong gobyerno at NGO. Na maaaring daluhan ng mga tao. Dito, matututunan nila ang tungkol sa pinaka at hindi gaanong mabisang birth control methods sa Pilipinas.
Matuto pa tungkol sa mabisang birth control dito, na nakaayos mula sa pinakamabisa hanggang sa hindi gaanong epektibo.
Mabisang Control: IUD
Ang IUD, na nangangahulugang “intrauterine device,” ay nagbibigay ng pangmatagalang proteksyon mula sa pagbubuntis. Ito ay isang T-shaped na plastic frame na ipinasok sa matris ng isang babae. Naglalabas ito ng isang uri ng hormone progestin.
Ang mabisang birth control na ito ay gumagana sa parehong paraan Tulad ng birth control shot. Nagdudulot ito ng pagkapal ng mucus sa cervix. Para maiwasan ang fertilization, at nagiging sanhi ito ng pagnipis ng lining ng matris. Upang pigilan ang obulasyon. Ito ay higit sa 99% na epektibo kapag ginamit nang tama.
Ang mga dahilan kung bakit maaaring mabigo ang mga IUD ay:
- Ang IUD ay nadulas at wala na sa pwesto.
- Hindi pa nagsisimulang gumana.
- Ang IUD ay masyadong matagal. Ang iba’t ibang mga IUD ay kailangang palitan nang madalas. Kumonsulta sa’yong doktor.
Birth Control Implants
Ang birth control implant ay isang flexible plastic rod na kasinglaki ng matchstick. At inilalagay sa upper arm ng isang babae. Ang ganitong uri ng mabisang birth control ay naglalabas ng tuluy-tuloy na dosis ng progestational hormone. Para i-thicken ang cervical mucus at i-thin out ang lining ng matris. Ang implant na ito ay isang paraan ng long-acting reversible contraception (LARC.)
Ang implant ay higit sa 99% na epektibo. Ito’y tumatagal ng 3 taon. Ang implant ay dapat ilagay sa loob ng unang 5 araw ng iyong menstrual cycle. Para matiyak ang agarang proteksyon. Kung ito ay nilagay sa anumang ibang araw. Kakailanganin mong gumamit ng karagdagang proteksyon nang hindi bababa sa 7 araw.
Ang tanging oras na maaari kang mabuntis ay kapag tinanggal mo ang birth control implants.
Depo-Provera o Birth Control Shot
Ang Depo-provera, na tinutukoy din bilang “birth control shot,” ay isang injectable na naglalaman ng progestin. Ito’y isang natural hormone na pumipigil sa pagbubuntis sa pamamagitan ng paghinto ng iyong obulasyon. Ang progestin ay nagpapa-thicken sa cervical mucus. Para ang mga sperm cell ay hindi maabot ang egg cell. Ninipis din ang lining ng matris, upang ang isang fertilized na itlog ay hindi makadikit sa’yong matris.
Ang Depo-provera ay halos 100% na epektibo. At mataas ang ranggo sa listahan ng mga pinaka at hindi gaanong mabisang birth control methods sa Pilipinas.
Ang mga dahilan kung bakit maaaring mabigo ang Depo-provera ay:
- Pagkabigong makuha ang susunod na dosis sa loob ng tamang time frame. Kumonsulta sa’yong doktor tungkol dito.
- Maling administration. Palaging ibigay sa’yong doktor ang birth control shot.
Contraceptive Patch
Ang contraceptive patch ay isang patch na inilalagay sa balat. Naglalabas ito ng progestin, na pumapasok sa daluyan ng dugo sa pamamagitan ng balat. Pinipigilan nito ang mga ovary sa pagre-release ng egg cells, kaya hindi maaaring mangyari ang fertilization.
Ang patch ay mabuti para sa isang linggo. At kailangan mong palitan ang patch bawat linggo sa loob ng 3 linggo. Sa ika-4 na linggo, maaari kang pumunta nang wala ito. Kapag ginamit nang tama, gumagana ang patch 99% ng oras.
Ang mga posibleng dahilan para mabigo ang contraceptive patch ay:
- Nahuhulog ang patch.
- Nakakalimutang magpalit ng patch.
Pills
Ang mga birth control pill ay mga gamot na may mga hormone, at itinuturing na ligtas at mabisang birth control. Ito’y nasa isang pakete, at karaniwan iniinom ito ng isang tableta sa isang araw sa loob ng 21 araw na diretso. At pagkatapos ay laktawan itp sa loob ng isang linggo. Ito’y abot-kaya, ligtas, at available sa counter sa Pilipinas. Hangga’t iniinom mo ang iyong tableta sa oras, ito ay epektibo.
Pinipigilan ng birth control pill ang sperm mula sa pag-u-unite sa egg cell. Ang mga hormone sa pill ay pumipigil sa obulasyon, kaya walang egg cell na inilalabas. Pinapakapal din ng tableta ang mucus sa cervix, kaya hindi maabot ng sperm cell ang egg cell.
Ang pill ay 99.7% epektibo, ayon sa Center for Disease Control, na may perpektong paggamit. Sa karaniwang paggamit, ito ay 91% epektibo.
Gayunpaman, maaaring mangyari pa rin ang pagbubuntis sa ilang kababaihan. Dahil sa mga sumusunod na dahilan:
- Nakakalimutang uminom ng tableta.
- Nawawala ang iyong pakete at nagsimulang muli sa maling petsa.
- Pagsusuka o pagtatae sa loob ng isang oras ng ingestion.
Mabisang Birth Control: Mga Condom
Ang condom ay isang thin rubber sheath na inilalagay ng lalaki sa kanyang ari. Bago ang oral, vaginal, o anal sex. Ito ay isang uri ng mabisang birth control na nagpapababa ng pagkakataong mabuntis ang babae. Gayundin ang pagbabawas ng risk na magkaroon ng mga impeksiyon na nakukuha sa pakikipag-sex. Sa wastong paggamit, ang condom ay 98% na epektibo pagdating sa pagpigil sa pagbubuntis. Ito rin ay halos 100% na epektibo pagdating sa pag-iwas sa HIV.
Hindi magiging epektibo ang condom dahil sa mga sumusunod na dahilan:
- Ito ay nag-expire.
- Naiiwan ito sa loob ng ari pagkatapos ng ejaculation.
- Mali ang paggamit o butas ang condom bago ito ipasok.
- Hindi ito naimbak sa tamang temperatura, na maaaring humantong sa pagkasira ng condom at posibleng pagkapunit.
- Ang condom ay masyadong maliit o masyadong malaki.
Fertility Awareness Method
Ang fertility awareness method ay isang anyo ng natural birth control. At ginagamit ng mga babae para maiwasan ang pagbubuntis. Ang pamamaraang ito ay walang paggastos at walang aparato. Kailangan mo lang subaybayan ang iyong fertility at menstrual cycle.
Ang fertility awareness method ay kinabibilangan ng basal body temperature method, calendar method, at cervical mucus method. Ang mga pamamaraang ito ay 76%-88% epektibo.
Maraming dahilan para mabigo ang fertility awareness method:
- Nakalimutan mong subaybayan ang iyong buwanang cycle.
- Nagkaroon ng hindi protektadong pakikipag-sex sa’yong hindi ligtas na mga araw.
- Mayroon kang hindi regular na cycle ng regla.
Key Takeaways
Matapos maunawaan ng karamihan ang pinaka at hindi gaanong mabisang birth control sa Pilipinas. Mahalagang gumawa ng matalinong pagpili. Ang pagpili ng tamang paraan ng birth control ay mahalaga sa pagtiyak na maiiwasan mo ang hindi gustong pagbubuntis.
Tandaan, ang mga pamamaraan ng birth control ay nagpoprotekta lamang mula sa mga hindi gustong pagbubuntis. Ngunit hindi nito pinipigilan ang contraction ng lahat ng STD.
Matuto pa tungkol sa Sexual Wellness dito.
