Ang pagtiyak na mananatiling normal ang mga antas ng asukal sa dugo ay ang susi sa isang malusog na buhay para sa mga diabetic (mga pasyente ng diabetes mellitus). Bilang karagdagan, ang ilang mga diabetic ay kailangan ding sumunod sa mga rekomendasyon ng doktor upang sumailalim sa paggamot sa diabetes na may insulin injection therapy. Gayunpaman, alam mo ba ang iba’t ibang uri ng insulin injection at ang mga gamit nito?
Mga Iba’t ibang Uri Ng Insulin Injection
Ano ang Insulin?
Ang pagbibigay ng insulin injection bilang bahagi ng paggamot sa diabetes ay kilala rin bilang insulin therapy.
Ayon sa American Diabetes Association (ADA), ang pangkat na higit na nangangailangan ng mga insulin injection ay mga pasyente ng type 1 na diyabetis.
Ang type 1 diabetes ay sanhi ng isang autoimmune disorder na nagreresulta sa pagkasira ng mga natural na insulin-producing cells sa pancreas. Dahil dito, hindi makagawa ng sapat na insulin ang katawan. Iyon ang dahilan kung bakit ang mga pasyente ng type 1 na diyabetis ay nangangailangan ng mga insulin injection upang tugunan ito.
Ang insulin ay isang natural na hormone mula sa pancreas na tumutulong sa mga cells ng katawan na iproseso ang glucose (asukal sa dugo) mula sa pagkain patungo sa paggawa ng enerhiya. At kailangan itong iturok sa katawan. Ang artipisyal na insulin ay hindi nanggagaling sa anyo ng tableta dahil maaari itong masira sa proseso ng panunaw.
Ang insulin ay tinuturok sa taba ng tisyu sa ilalim lamang ng balat. Tinutulungan nito ang pagdaloy ng insulin sa daluyan ng dugo upang mas mabilis itong gumana.
Ang mga pasyente ng type 2 diabetes ay karaniwang maaaring pamahalaan ang diabetes nang hindi gumagamit ng mga insulin injection. Gayunpaman, maaaring kailanganin din ng mga pasyente ang insulin therapy kung ang mga pagbabago sa pamumuhay at mga gamot sa diabetes ay hindi parin makontrol ang mga antas ng asukal sa dugo.
Iba’t ibang uri ng Insulin Injection
Ang insulin therapy para sa paggamot ng type 1 diabetes ay dapat na simulan sa lalong madaling panahon sa diagonosis.
Ang isang set ng insulin injection ay karaniwang binubuo ng isang maikli, manipis na syringe at isang lalagyan o tubo na puno ng insulin. Gumagamit ang therapy na ito ng mas manipis na karayom upang mabawasan ang sakit, pangangati at mga side effect ng mga sugat na dulot ng mga iniksyon.
Mayroong ilang mga uri ng insulin injection ayon sa kung gaano kabilis gumagana ang insulin sa pagkontrol sa mga antas ng asukal sa dugo.
1. Rapid-Acting Insulin
Ang mabilis na umeepekto na insulin ay gumagana nang napakabilis upang mapababa ang mga antas ng asukal sa dugo ng katawan. Karaniwan, ang mga pasyente ay nag tutusok ng insulin injection na ito mga 15 minuto bago kumain.
Narito ang ilang mga halimbawa ng mabilis na umeepekto na insulin:
- Lispro (Humalog)
Ang insulin na ito ay tumatagal ng humigit-kumulang 15-30 minuto bago maabot ang mga daluyan ng dugo at nakakapagpababa ng mga antas ng asukal sa dugo sa loob ng 30-60 minuto.
Ang gamot na ito ay maaaring mapanatili ang normal na asukal sa dugo sa loob ng 3-5 oras na tagal.
- Aspart (Novorapid)
Ang insulin na ito ay tumatagal lamang ng 10-20 minuto upang makapasok sa mga daluyan ng dugo at maaaring magpababa ng mga antas ng asukal sa dugo sa loob ng 40-50 minuto.
Bukod dito, ito ay maaaring mapanatili ang normal na antas ng asukal sa dugo sa loob ng 3-5 na haba ng oras.
- Glulisine (Apidra)
Ang insulin na ito ay tumatagal ng humigit-kumulang 20-30 minuto upang maabot ang mga daluyan ng dugo at nakakapagpababa ng asukal sa dugo sa loob ng 30-90 minuto.
Ang ganitong uri ng insulin ay maaaring mapanatili ang mga antas ng asukal sa dugo sa loob ng 1-2.5 na oras na tagal.
2. Short-Acting Insulin (Regular na Insulin)
Nagagawa rin ng regular na insulin na mapababa ang mga antas ng asukal sa dugo nang mabilis, bagama’t hindi kasing bilis ng mabilis na umepekto (rapid) na insulin .
Karaniwan, ginagamit ng mga pasyenteng may diabetes ang insulin injection 30-60 minuto bago kumain.
Ang regular na insulin ay nakakarating sa mga daluyan ng dugo sa loob ng 30-60 minuto at gumagana nang mabilis sa pamamagitan ng paggugol ng 2-5 oras.
Nagagawa rin ng gamot na ito na mapanatili ang mga antas ng asukal sa dugo sa loob ng 5-8 oras.
3. Intermediate-Acting Insulin
Ang intermediate-acting insulin ay isang uri ng insulin injection na may katamtamang oras ng epekto. Ang ganitong uri ng insulin ay tumatagal ng 1-3 oras bago magsimulang magtrabaho ng bisa sa katawan.
Ang pinakamainam na oras ng tagal ng epekto para sa ganitong uri ng insulin ay umaabot sa 8 oras, ngunit maaari nitong mapanatili ang mga kondisyon ng asukal sa dugo sa loob ng 12-16 na oras.
4. Long-Acting Insulin
Ang long-acting insulin, o basal insulin, ay maaaring gumana sa buong araw. Iyon ang dahilan kung bakit ang long-acting insulin ay kadalasang ginagamit sa gabi at ginagamit lamang isang beses sa isang araw.
Kadalasan, ang mga pasyente ay gumagamit ng long-acting insulin na may kaakibat na alinman sa mabilis na kumikilos o short-acting (bolus insulin) na insulin.
Batay sa kung paano gumagana ang mga ito at kung paano ginagamit ang mga ito, ang basal insulin at bolus insulin ay masasabing inversely related.
Narito ang ilang halimbawa ng long-acting insulin o basal insulin.
- Glargine (Lantus), kayang maabot ang mga daluyan ng dugo sa loob ng 1-1.5 na oras at mapanatili ang mga antas ng asukal sa dugo nang humigit-kumulang 20 oras.
- Ang Detemir (Levemir), ay umaabot sa mga daluyan ng dugo sa mga 1-2 oras at gumagana sa loob ng 24 na oras.
- Ang insulin degludec (Tresiba), ay pumapasok sa daloy ng dugo sa loob ng 30-90 minuto at gumagana sa loob ng 42 oras.
Ang dose ng insulin para sa bawat tao ay iba rin. Maaaring magreseta ang iyong doktor ng ilang kumbinasyon ng mga uri ng insulin injection para sa iyo.
Samakatuwid, kumunsulta sa iyong doktor tungkol sa iskedyul at dose ng insulin therapy na tama para sa iyong kondisyon.
Sa pangkalahatan, ang prinsipyo ng pagbibigay ng insulin sa mga pasyenteng may diabetes ay magsimula sa maliit na dose at unti-unti itong dagdagan, kung kinakailangan.
Maaaring mahirap ibigay ang mga iniksyon. Iyon ang dahilan kung bakit ang paggamot sa insulin para sa diyabetis ay mas praktikal sa isang “insulin pen” na klase.
Ang insulin pen ay isang aparatong hugis panulat na tumutulong sa proseso ng pag-insulin injection. Ang isa sa mga pakinabang ng mga insulin pen kaysa sa iba pang mga uri ng insulin injection ay mayroong kontrol sa dose. Sa ganoong paraan, mas madali kang makakapag-inject ng insulin sa tamang at saktong dose.
Ang pag-iniksyon gamit ang insulin pen ay malamang na maging mas komportable.
Ang mga karayom ay hindi masyadong nakikita. Bilang resulta, ang insulin pen ay nagiging mas paborito gamitin para sa mga may phobia sa mga karayom.
Mayroong dalawang uri ng insulin pen, katulad ng mga disposable insulin pen at insulin pen na maaari mong gamitin nang paulit-ulit. Ang mga ito ay maaaring tumagal ng ilang taon. Gayunpaman, inirerekomenda ng maraming eksperto na gumamit ang mga pasyente ng mga disposable insulin pen.
Paano Mag-imbak ng Insulin
Ang mga insulin injection ay karaniwang nakabalot sa mga vial o cartridge. Dapat mong itabi ang bote ng insulin na ito sa isang tiyak na temperatura ng imbakan.
Ang insulin ay karaniwang tumatagal lamang ng isang buwan sa karaniwang temperatura ng silid. Samakatuwid, ang pinakamagandang lugar upang mag-imbak ng insulin ay sa refrigerator. Sa ganoong paraan, mapangalagaan ang insulin hanggang sa petsa ng pag-expire nito.
Narito ang ilang bagay na kailangan mong bigyang pansin kapag nag-iimbak ng insulin.
- Iwasang mag-imbak ng mga insulin injection sa isang saradong silid na may mga temperatura na masyadong mainit o masyadong malamig.
- Huwag mag-imbak ng injectable insulin sa freezer o malapit sa freezer compartment dahil maaaring mag-freeze ang insulin. Ang frozen na insulin ay hindi na epektibo kahit na pagkatapos mo itong mapalusaw.
- Palaging suriin ang petsa ng pag-expire ng insulin bago ito gamitin.
- Bigyang-pansin ang kulay ng insulin sa bote. Siguraduhin na ang kulay ng insulin ay hindi nagbago mula sa unang pagkakataon na binili mo ito.
- Huwag gumamit ng insulin kapag may pagbabago sa kulay at pagkakapare-pareho, o may iba pang mga particle sa loob nito.
- Huwag iimbak ang panulat ng insulin na may karayom na nakakabit. Alisin ang karayom kapag hindi mo ito ginagamit upang panatilihing sterile ang device.
- Kung magdadala ka ng injectable insulin kapag naglalakbay, huwag itago ito sa isang kompartimento na masyadong mainit o malamig.
- Huwag mag-iwan ng insulin sa isang naka-park na sasakyan sa ilalim ng araw.
Ang iba’t ibang uri ng insulin injection ay may iba’t ibang mga partikular na kinakailangan sa imbakan. Siguraduhing basahin ang mga tagubilin para sa paggamit sa packaging.
Matuto pa tungkol sa Diabetes dito.
