Ang mga sintomas ng cancer sa atay ay hindi lumalabas nang maaga, kaya naman napakahalagang bantayan ang mga ito. Ayon sa 2018 data mula sa Global Cancer Observatory, ang liver cancer ay may ikalawang pinakamataas na mortality rate sa Pilipinas.
Nangangahulugan ito na, sa Pilipinas, ang cancer sa atay ang may pinakamaraming bilang ng namamatay kasunod ng cancer sa baga, na nasa ika-1. Ito ay nasa ika-4 na ranggo bilang ang uri ng kanser na may pinakamataas na rate ng insidente. Sa madaling salita, ang cancer sa atay ang may ikaapat na pinakamaraming bilang ng mga bagong kaso sa taong iyon.
Ang totoo, walang malawak na tinatanggap na diagnostic test para sa cancer sa atay. Kaya naman pinapayuhan ang mga taong may family history ng cancer na makipag-usap sa kanilang doktor. Dapat silang magtanong tungkol sa wastong mga hakbang sa pagsubaybay sa kanilang mga indibidwal na panganib. Bukod pa rito, maaari din nilang talakayin ang mga hakbang upang mabawasan ang posibilidad ng cancer sa atay.
Dahil ang maagang pagtuklas ay lubhang nagpapataas sa antas ng tagumpay ng paggamot, ang edukasyon ay mahalaga. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang mga babalang palatandaan ng kanser sa atay.
Ang Pinakakaraniwang Sintomas Ng Cancer Sa Atay
Madaling malito ang mga sintomas ng cancer sa atay sa mga palatandaan ng iba pang mga sakit. Samakatuwid, dapat mong isaalang-alang ang sumusunod nang may pag-iingat:
1. Sakit Sa Atay
Dahil ang atay ang apektadong bahagi, natural lamang na makaramdam ng sakit doon. Ang tanging punto ng pag-aalala ay kung paano mo nakikita ang sintomas na ito ng kanser sa atay.
Para sa karamihan ng mga tao, ang sakit ay matatagpuan sa kanang itaas na bahagi ng tiyan. Ito ay hindi nakakagulat dahil ang atay ay nasa lugar na iyon. Gayunpaman, ang ilang mga pasyente ay nag-uulat na maaari nilang maramdaman ang sakit malapit sa kanilang kanang balikat.
Ang iba ay nararamdaman ang sakit sa kanilang likod. Ang sakit na ito ay nangyayari kapag ang kapsula ng atay ay nakaunat. Dahil sa paraan ng pagkakakonekta ng ating nervous system, maaaring mayroong phenomenon na tinatawag na tinutukoy na pananakit, kung saan ang pananakit na nangyayari sa isang partikular na bahagi ng iyong katawan ay maaaring maramdaman sa ibang lugar.
2. Pagbaba Ng Timbang
Ang pagbaba ng timbang, lalo na kapag hindi maipaliwanag, ay isa rin sa mga sintomas ng cancer sa atay. Dahil maraming dahilan kung bakit pumapayat ang isang tao, mahalagang maging mapagmatyag. Ang cancer sa atay ay nagdudulot ng iba pang mga sintomas na maaaring magresulta sa pagbaba ng timbang. Sila ay:
- Walang gana kumain
- Pagduduwal at pagsusuka
- Pakiramdam ng pagkabusog pagkatapos kumain ng kaunting pagkain
Kung hindi mo sinusubukang magbawas ng timbang at nangyayari pa rin ito, kausapin ang iyong doktor tungkol dito.
3. Paglaki Ng Tiyan
Baka gusto mong i-cross-check ang paglaki ng tiyan na may pagbaba ng timbang. Paano lumaki ang tiyan ko kapag pumapayat ako? Kadalasan, ang isang pinalaki na tiyan ay nangyayari dahil sa:
- Hepatomegaly. Ang ibig sabihin ng hepatomegaly ay mas malaki ang iyong atay kaysa karaniwan. Nangyayari ito kapag ang isa o higit pang bahagi ng atay ay hindi gumagana ng maayos. Dahil lumalaki ang atay sa laki, maaari rin nitong palakihin ang tiyan.
- Splenomegaly. Ang splenomegaly ay ang pagpapalaki ng pali. Mararamdaman mo ito sa kaliwang bahagi ng tummy.
- Bukol o masa. Dahil pinag-uusapan natin ang tungkol sa mga babalang palatandaan ng cancer sa atay, natural na kasama ang pagbuo ng isang masa. Mararamdaman mo ang tumor sa kanang bahagi ng tiyan.
- Pagbuo ng likido. Isa sa mga sintomas ng liver cancer na nagdudulot ng paglaki ng tiyan ay ang fluid build-up o ascites. Nangyayari ito dahil ginagawa ng cancer na “tumagas” ang dingding ng tiyan.
4. Paninilaw Ng Balat (Jaundice)
Ang jaundice ay isa sa mga karaniwang sintomas ng cancer sa atay. Ito ang terminong medikal para sa “pagdidilaw” ng balat at mga mata. Tandaan na ang jaundice ay isang tipikal na sintomas sa tuwing may problema ang atay. Kaya naman mapapansin mo rin ito sa mga taong may liver cirrhosis (scarring) at hepatitis (inflammation).
5. Puti, Chalky na Dumi
Nakukuha ng dumi ang normal, kayumangging kulay mula sa apdo. Ang apdo ay ang digestive fluid na ginawa ng atay. Kung may problema ang atay, maaaring hindi ito makagawa ng apdo. Gayundin, ang isang tumor ay maaari ring hadlangan ang paglabas nito. Para sa kadahilanang ito, ang maputi at mapurol na dumi ay itinuturing na isa sa mga sintomas ng cancer sa atay.
6. Nangangati
Ang pangangati ay isa rin sa mga sintomas ng cancer sa atay. Nangyayari ito kapag hinaharangan ng tumor ang bile duct. Ang pagbara ay gagawa ng iba’t ibang kemikal na “tumagos” sa balat. Magdudulot ito ng makati na pakiramdam. Ang kati ay nakasalalay sa bawat tao. Maaaring mayroon kang lokal na pangangati habang ang iba ay may pandamdam sa buong katawan.
Ang Mga Sintomas Ng Cancer Sa Atay Na Dahil Sa Hormone
Bukod sa mga nabanggit sa itaas, ang isang taong may liver cancer ay maaari ding magkaroon ng mga sumusunod na sintomas. Pakitandaan na ang mga sintomas na ito ng cancer sa atay ay sanhi ng mga hormone na ginawa ng tumor.
Ang mga hormone na ito ay kumikilos sa iba pang mga organo ng katawan, na nagiging sanhi ng:
- Mataas na antas ng cholesterol.
- Mataas na bilang ng erythrocytes o red blood cells (RBCs). Ang ilang mga taong may kanser sa atay ay mukhang “namumula” dahil sa mataas na bilang ng RBC. Kung hindi eksaktong namumula, ang kanilang balat ay nagkakaroon ng pulang kulay.
- Pagpapalaki ng dibdib para sa mga kababaihan.
- Pag-urong ng mga testicle para sa mga lalaki.
- Mataas na antas ng calcium sa dugo. Ang sintomas na ito lamang ay maaaring magdulot ng pagkalito, panghihina ng kalamnan, at paninigas ng dumi.
- Mababang asukal sa dugo, na nag-aambag sa pakiramdam ng pagkapagod at pagkahilo.
Bilang panghuli, ang iba pang mga babala ng cancer sa atay ay kasama ang pagkakaroon ng lagnat at pagkapagod. Ang lagnat na walang alam na pinagbabatayan na kondisyon ay dapat na magtaas ng alalahanin. Lalo pa kung palagi kang pagod kahit wala kang ginagawa.
Ang mga sintomas ng cancer sa atay na nakalista sa itaas ay hindi nilalayong magbigay ng diagnosis. Tulad ng nabanggit kanina, ang mga ito ay maaaring sanhi ng iba pang mga kondisyon na maaaring o hindi maaaring nauugnay sa atay.
Gaya ng nakasanayan, ang pinakamahusay na paraan ng pagkilos ay ang kumunsulta sa iyong doktor.
Pangunahing Konklusyon Sa Mga Sintomas Ng Cancer Sa Atay
Ang mga sintomas ng cancer sa atay ay kadalasang kinabibilangan ng pananakit ng atay, paglaki ng tiyan, at pagbaba ng timbang.
Dahil sinasabi ng mga ulat na napapansin ng mga tao ang mga sintomas sa huli sa paglala ng sakit, mabuting maging mapagbantay. Gawin itong punto na makipag-usap sa iyong doktor kapag may nangyaring kakaiba sa iyong katawan.
Matuto pa tungkol sa Cancer sa Atay dito.
