“Tatlong buwan lang pagkatapos ng aking huling cycle ng chemotherapy, tinanggap ko ang imbitasyon ng aking pinsan na si Therese na bisitahin siya sa Toronto. Gumawa ako ng side solo trip sa Old Quebec. Para bisitahin ang mga filming location ng “Goblin,” isang K-drama na tumulong sa akin na malampasan ang treatment!” (image courtesy: Giselle Arroyo) Ang mga kwento ng survival ay siguradong makakapagbigay inspirasyon at lakas sa mga kasalukuyang nakikipaglaban sa cancer. Basahin ang kwento ng breast cancer survivor na si Giselle Arroyo.
Sa interview na ito, ibinahagi niya ang kanyang kwento ng breast cancer survival. Isa itong journey na malalim na larawan ng katapangan, pananampalataya, at pangmatagalang sense of purpose.
Sino si Giselle Arroyo bago na-diagnose na may Breast Cancer?
Ako ay 36 years old nang ma-diagnose na may breast cancer. Nagkaroon ako ng trabaho sa marketing na nangangailangan ng maraming mahabang oras at travel. Pero, overall, nasa isip ko na ako ay malakas at malusog.
Anong mga sintomas ang napansin mo na nag-udyok sa iyo na kumunsulta sa doktor?
Noong Pebrero 2017, nakaramdam ako ng bukol sa kaliwang dibdib ko nang hindi sinasadya nang ako ay nasa shower. Pero, naaalala ko few years back, nagkakaroon ako ng matinding pananakit sa aking mga suso bago ang regla ko.
Ito ang nagtulak sa akin para sa first breast ultrasound ko noong 2014. Noon, wala akong kahina-hinalang bukol at sinabi ng doktor na ang pananakit ay hindi sintomas ng breast cancer.
Gayunpaman, sinabi niya na i-monitor ko every six months. Pero, hindi ko ito ginawa hanggang sa maramdaman ko ang malaking bukol pagkalipas ng halos 3 taon.
Ano ang nangyari sa appointment mo sa iyong doktor?
Matapos maramdaman ang bukol, nagpa- breast ultrasound ako. Ang score sa BIRADS (Breast Imaging Reporting and Database System) ay 4. Ibig sabihin mayroong kahina-hinalang finding.
Sinabi ng doktor na ang bukol ay hindi mukhang breast cancer. Dahil sa hugis nito at ito ay avascular (wala ang mga daluyan ng dugo). Gayunpaman, pinayuhan pa rin niya akong magpatingin sa surgeon para maging ligtas.
May family history kami ng breast cancer. Kaya agad akong nakipag-usap sa aking Tita Doris. Kapatid ng aking Nanay, na noong panahong iyon ay 11-taong breast cancer survivor na. Inirefer niya ako sa kanyang surgical oncologist, si Dr. Mark Richard Kho.
Noong una ko siyang pinuntahan, ang mindset ko ay pupunta lang ako sa clinic niya para i-schedule ang pagtanggal ng benign mass sa isang outpatient procedure. Hindi ko talaga iniisip ang tungkol sa cancer dahil ang mass ay hindi mukhang masyadong kahina-hinala.
Ngunit pagkatapos ay nagsimula siyang magsalita tungkol sa breast cancers treatments tulad ng radiology at chemotherapy. Nagulat ako at binomba ko siya ng mga tanong: “Bakit natin ito pinag-uusapan? Akala ko ba benign na bukol lang? Ano ang mga tyansa na talagang cancer ito?”
Nang sumagot siya na 50-50, muntik na akong mahulog sa upuan ko. Lumalabas, isinulat ng radiologist sa aking ultrasound report na mayroong kahina-hinala sa aking mga lymph node. Pero dahil hindi ako doktor, hindi ko naiintindihan iyon, kaya hindi ko alam ang risk.
Paano mo nalaman na cancer nga pala ito?
Binigyan ako ng aking treatment options at panahon para pag-isipan kung paano magpapatuloy.
Pagkatapos kumonsulta sa aking pamilya at mga malalapit na kaibigan, nagpasya ako para sa isang frozen section biopsy, kung saan aalisin ng doktor ang isang bahagi ng mass ng tissue. Kung sakaling malignant ang mass, pinili ko ang modified radical mastectomy, isang procedure para alisin ang buong suso at axillary (kili-kili) lymph nodes.
Sa totoo lang, nalaman kong may breast cancer ako nang nagising ako mula sa aking operasyon. Naalala kong nagising ako sa recovery room at tinanong ang nurse kung anong oras na. Nang sumagot siya na bandang tanghali na, alam kong iyon na iyon – may cancer ako.
Sinabihan na ako noon pa na kung benign ang mass, maikli lang ang operasyon. Pero, kung ito ay malignant, mas matagal.
Pagkalipas ng 10 araw, sinabi sa akin na ito ay Stage 2A. Sa kabutihang palad, walang cancer cells sa aking mga lymph node (walang lymph node involvement).
Ano ang reaksyon mo tungkol sa diagnosis at paano mo nakayanan ang iyong feelings?
Kahit na may family history kami ng breast cancer, hindi ko pa rin inaasahan na makukuha ko ito na bata pa ako. Laking gulat ko nang marinig na 50-50 ang tsansa kong magkaroon ng cancer.
Buti na lang kasama ko ang Tita Florian ko, isa pang kapatid ng nanay ko. Literal na hinawakan niya ang kamay ko at kasama kong umiyak sa clinic.
Nagpapasalamat ako na magkaroon ng isang kahanga-hanga, mabait na doktor, na talagang naglaan siya ng oras para maipaliwanag nang mabuti ang lahat at matiyagang sinagot ang lahat ng aming mga katanungan. Ang unang konsultasyon na iyon ay halos dalawang oras, at normal para sa kanya na gumugol ng ganoong karaming oras sa mga first-time patients.
Pag-uwi namin, hindi ako makapagsalita – kaya si Tita Florian ang nagbalita sa aming pamilya. Umiyak ako nang husto sa unang dalawang araw, sa aking pamilya at mga malalapit na kaibigan.
Ngunit, alam kong mayroon akong ilang malalaking desisyon na dapat gawin at kailangan kong kalmahin ang aking sarili at mag-isip nang mabilis.
“Kahit na ang family history namin ng breast cancer, hindi ko pa rin inaasahan na magiging bata pa ako. Laking gulat ko nang marinig na 50-50 ang tsansa kong magkaroon ng cancer.” – Giselle Arroyo
Sa kwento ng breast cancer survivor mo, maaari mo bang ibahagi kung ano ang nangyari sa proseso ng paggamot?
Dahil nasa early stage pa lang (2A) ang cancer ko na walang lymph node involvement, binigyan ako ng option na sumailalim lang sa minimal 4 sessions ng chemo plus 18 cycles ng targeted therapy (Trastuzumab) na naglalayong pigilan ang paglaki ng cancer cells.
Sinimulan ko ang chemo 6 na linggo pagkatapos ng aking operasyon at nagkaroon ng mga sesyon tuwing ika-3 linggo. Nagsimula ang Trastuzumab sa ikalawang cycle ng chemo.
Ang huling chemo cycle ko para sa breast cancer ay kasabay ng aking birthday. Kaya, sa halip na magkaroon ng karaniwang paggamot sa outpatient, nag-decide akong mag-check in sa ospital. Para sa isang gabi at isama ang aking pamilya at mga kaibigan para i-celebrate ang aking chemo graduation/birthday sa aking room. Talagang isa ito sa mga pinaka-memorable kong birthday party kailanman!
Nagkaroon ka ba ng mga hadlang, side-effects habang ikaw ay lumalaban at nag-survive sa breast cancer? Paano mo sila nalampasan?
Sa kabutihang palad, ang side effects ay hindi malala kumpara sa kung ano ang pinagdadaanan ng karamihan sa mga cancer patients.
Ang appetite ko at panlasa ay hindi naapektuhan, kahit na mayroon akong ilang mga problema sa tiyan. Isang beses lang ako nakaranas ng matinding pagkahilo. Pinakamahirap na bahagi siguro ang pagkawala ng aking buhok tulad ng para sa karamihan ng mga kababaihan. Kaya kailangan ko lamang na patuloy na paalalahanan ang aking sarili na ito ay pansamantala lamang at ang aking buhok ay babalik.
Lubos ang pagpapasalamat ko na ito ay medyo madali. Alam ko na ang iba ay dumanas ng mas mahirap pa ay nakatulong sa akin na panatilihin ang mga bagay sa pananaw.
Nagpapagamot ka pa ba ngayon? Anong mga aktibidad ang binabalaan ka ng iyong doktor?
Natapos ang aking treatment sa gamot na Trastuzumab at medyo bumalik na ako sa normal.
Ang doktor ko ay hindi mahigpit sa aking diet – ang isang bagay na ipinapayo niya na bawal ay ang pag-inom ng alak. Hindi rin ako naninigarilyo at mas maingat sa kinakain ko kumpara sa dati.
Hindi ako naniniwala sa pag-deprive sa aking sarili ng masarap na mga bagay na hindi healthy, hangga’t ang lahat ay nasa moderation. Ito ay isang pilosopiya na natutunan ko mula sa aking ICanServe sisters.
I’m very grateful that I had it relatively easy. Knowing that others had gone through much worse helped me keep things in perspective.
Sino ang naging bahagi ng iyong support network habang ikaw ay lumalaban at nakaligtas sa kanser sa suso?
Ang aking pamilya ay nagbigay sa akin ng labis na pagmamahal at suporta sa buong kwento ng breast cancer survivor.
They really went above and beyond the call of duty to care for me. Alam kong natakot ang lahat – lalo na ang aking mga magulang at kapatid. Ngunit, hindi nila ito ipinakita at napakalakas para sa akin.
Ang dalawa kong breast cancer survivor titas na sina Tita Aggie at Tita Doris ang naging inspirasyon ko. Dahil sa kanila, alam kong malalampasan ko rin ang cancer.
Ibinigay sa akin ng kumpanya ko ang lahat ng oras na kailangan ko para maka-recover. At syempre, ang aking mga kaibigan ay kamangha-mangha din at nag-aalok ng sobrang encouragement at support.
Pinahahalagahan ko ang bawat kilos. Ang mga pagbisita sa bahay at ospital, mga tawag sa telepono at video, ang walang katapusang mga bulaklak, pagkain, at mga regalo na inihatid sa bahay. At syempre, lahat ng mga panalangin.
Ngayong nasa “survivorship” stage na ako, naging malaking bahagi ng buhay ko ang mga kapwa ko survivor sister sa ICanServe. Kapag nagkaroon ka na ng cancer, napakahalaga na magkaroon ng taong nakakaunawa sa mga pinagdaanan mo dahil sila mismo ang dumanas nito.
Kapag mayroon kang ganoong uri ng sistema ng suporta sa iyong “pangalawang buhay,” ginagawa nitong mas madaling malampasan ang mga hamon.
Maaari mo ba kaming bigyan ng kaunting background sa ICANSERVE?
Gaya ng nabanggit ko, 11-year survivor na ang Tita Doris ko nang ma-diagnose ako, at naging aktibo siya sa ICanServe sa loob ng maraming taon.
Nang i-recruit niya ako, agad akong sumagot ng oo. Alam kong napakaraming nakapagliligtas-buhay na gawain ang nagawa ng ICanServe sa mga taon nitong awareness at advocacy campaigns.
Ang ICanServe Foundation ay itinatag ng apat na breast cancer survivors noong 1999. Noong wala pang napakaraming impormasyon tungkol sa breast cancer na makukuha ng mga kababaihan, lalo na ang isang network ng support groups o kapwa nakaligtas na masasandalan.
Ano ang naging inspirasyon mo para maging bahagi ng foundation?
Nakaantig sa libu-libong buhay sa buong bansa – hindi lang sa kababaihan, kundi ng mga pamilyang umaasa rin sa kanila ang ICanServe. Ang mga kwento ng breast cancer survivor, sa pangunguna ng mga co-founder na sina Kara Magsanoc-Alikapala at Crisann Celdran, sa loob ng 21 taon nito, ang battle cry nitong “Early detection is your best protection against breast cancer”
Dapat simulan ng bawat babae sa edad na 20, ang habit ng pagsasagawa ng buwanang pagsusuri sa sarili sa suso at isagawa ito sa buong buhay nila! Sa edad na 30, dapat silang magkaroon ng clinical breast exam sa isang doktor o trained health worker. At sa edad na 40, ang mga kababaihan ay dapat magsimulang magkaroon ng taunang mammogram.
Ngayong taon, kahit sa gitna ng pandemya, nakahanap ang ICanServe ng mga paraan upang maiparating ang mensahe ng early detection. Ito ay sa mga komunidad ng mga kababaihan na kailangang ma-empower ng impormasyon na isapuso ang kalusugan ng kanilang dibdib.
Isa sa pinakamahalaga na pinaghirapan ni Kara at ICanServe kamakailan, bilang bahagi ng Cancer Coalition Philippines, ay ang National Integrated Cancer Control Act. Ang batas ay naipasa noong nakaraang taon, ngunit hindi pa ito naipapatupad.
Layunin ng National Cancer Control Act (Philippines Republic Act 11215) na palakasin ang cancer control sa Pilipinas. Pataasin ang cancer survivorship at bawasan ang pasanin sa mga pamilya gayundin sa mga pasyente ng cancer.
“Sa edad na 20, dapat simulan ng bawat babae ang ugali ng pagsasagawa ng buwanang pagsusuri sa suso. At gawin ito buong buhay nila! Sa edad na 30, dapat may clinical breast exam na ginawa ng isang doktor o sinanay na health worker. At sa edad na 40, dapat magsimulang magkaroon ng taunang mammogram.” – Giselle Arroyo
Ano ang gusto mong malaman ng lahat tungkol sa iyong kwento ng breast cancer survivor?
“Breast cancer is conquerable and survivable…lakasan lang talaga ng loob!”- Giselle Arroyo
Na ang kanser sa suso ay conquerable at survivable.
Alam kong parang cliché, ngunit totoo talaga na ang pagkakaroon ng positibong saloobin ay napakahalaga sa paglaban sa cancer.
Lakasan lang talaga ang loob! Personal kong nakilala ang napakaraming naglalakad, nabubuhay na mga himala sa ICanServe na nagpatunay na sa pananampalataya at katapangan, anumang bagay ay posible! Ito ang kwento ng breast cancer survivor.
