Marami sa atin ang napagkakamalan ang bangungot bilang isang masamang panaginip. Ngunit ang katotohanan ay, ito ay higit pa sa isang nakakagambalang panaginip. Karamihan sa mga kwento tungkol sa bangungot ay umiikot sa isang bata, mukhang malusog na tao na natutulog isang gabi at hindi na nagigising. Ito ay isang medikal na misteryo na may mga teorya mula sa hindi kapani-paniwala hanggang sa medikal. Bakit binabangungot ang isang tao, at posible bang maiwasan ito?
Bakit Binabangungot ang Isang Tao?
Kahit isang beses man lang, maaaring may narinig ka ng nagsabing, “Binagungot ako kagabi.” Siyempre, agad naming naiintindihan na sila ay nagkaroon ng isang nakakatakot na panaginip noong gabing iyon. Gayunpaman, kailangan nating linawin na ang masamang panaginip ay iba sa bangungot. Nagigising ang mga tao mula sa mga masamang panaginip. Sa katunayan, sila ay kadalasang nagigising dahil dito.
Ang parehong ay hindi masasabi para sa bangungot – isang phenomenon kung saan ang isang tao ay misteryosong namamatay sa kanilang pagtulog. Ayon sa mga ulat, ang bangungot ay nagiging sanhi ng “pagbangon at pag-ungol” ng pasyente habang natutulog. Nakuha nito ang pangalan sa pagbangon (bangon) at pagdaing (ungol).
Dahil sa kakulangan ng siyentipikong pag-aaral, tinutukoy ng mga doktor at dalub-agham ang bangungot bilang Sudden and Unexplained Death in Sleep (SUDS) o Sudden Nocturnal Death Syndrome (SUNDS).
Bangungot sa Pilipinong Alamat
Siyempre, ang mga Pilipino ay mayroong alamat patungkol sa bangungot.
Ano ang ganap na dahilan kung bakit binabangungot ang isang tao? Ayon sa mga kuwento, isang batibat ang sanhi ng bangungot. Ang batibat ay isang malaking babaeng demonyo na naninirahan sa mga puno. Kung inistorbo mo ang kanyang bahay sa pamamagitan ng paggamit ng puno bilang suporta o poste ng kama, uupo siya sa iyong mukha habang natutulog ka at masusuffocate ka. Ang tanging paraan upang maalis ang batibat sa iyong mukha ay ilipat ang iyong hinlalaki.
Mga Siyentipikong Teorya Kung Bakit Binabangungot ang Isang Tao
Maliban sa mga alamat, ano ang mga posibleng siyentipikong eksplanasyon kung bakit binabangungot ang isang tao?
Acute pancreatitis
Marahil ang pinakatanyag na teorya ay ang acute pancreatitis na tila nagiging sanhi ng bangungot. Ang teoryang ito ay batay sa iba’t ibang ulat ng autopsy ng mga taong namatay sa SUDS.
Nangyayari ang acute pancreatitis (AP) kapag ang pancreas ay biglang namamaga nang husto. Ang pancreas ay isang organ na nakaupo sa likod ng tiyan at gumagawa ng mga digestive enzymes. Itinatampok ng mga medikal na eksperto na ang acute pancreatitis ay maaaring maging banta sa buhay. Maaari itong magresulta sa pagkamatay ng tissue, at maging sanhi ng multi-organ failure dahil sa sepsis o matinding impeksyon. Higit pa rito, ang isang matinding kaso ng acute pancreatitis ay maaari ring magdulot ng matinding pagdurugo (hemorrhage). Sa ganitong sitwasyon, maaaring mabigla ang katawan dahil sa pagkawala ng dugo.
Ano ang maari mong gawin tungkol dito:
Isang paraan upang maiwasan ang bangungot ay ang paghinto ng acute pancreatitis sa mga track nito. Tandaan na ang pinakakaraniwang sanhi ng AP ay alcoholism at gallstones. Kung kaya, mahalaga ito sa mga sumusunod:
Gamutin ang mga gallstones. Kung ikaw ay nakararanas ng biglaan at malubhang pananakit ng tiyan kasabay ng pagsakit ng pananakit ng likod, braso, pagkaduwal at pagsusuka, maaari kang magkaroon ng gallstones. Kumunsulta sa iyong doktor para sa paggamot.
Limitahan ang pag-inom ng alkohol. Kung hindi mo lubos na maiiwasan ang pag-inom ng alak, subukang huwag ubusin ang mataas na halaga nito sa isang pag-upo lamang.
Mag-ingat sa sintomas ng AP. Bagama’t ang kamatayan dahil sa acute pancreatitis ay maaaring biglang mangyari, ang kondisyon mismo ay kadalasang may mga sintomas tulad ng:
Kung mayroon kang mga sintomas na ito, makipag-usap kaagad sa iyong doktor.
Iwasan ang mabibigat na pagkain. Ang mabibigat na pagkain, lalo na kapag mataas ang fats nito, ay maaaring magpahirap sa pancreas. Pinatataas nito ang panganib ng acute pancreatitis. Bukod pa rito, mag-ingat sa labis na pagkain at pag-inom na maaaring mangyari sa mga buffet at party.
Brugada syndrome
Bakit binabangungot ang isang tao?
Posible ring sanhi ng bangungot ang Brugada syndrome. Ang Brugada syndrome ay nakagagambala sa normal na ritmo ng puso ng isang tao, Mas partikular, ang pasyente ay nakararanas ng iregular na tibok ng puso sa lower chambers o ventricles ng kanilang puso.
Kapag hindi naagapan, ang Brugada Syndrome ay maaaring humantong sa mga sumusunod:
- Seizure
- Hirap sa paghinga
- Pagkahimatay
- Pag-iksi ng paghinga
- Biglaang pagkamatay
At narito ang isang kawili-wiling tala: ang mga komplikasyong ito ay karaniwang nangyayari kapag ang pasyente ay nagpapahinga o natutulog.
Natuklasan din ng mga mananaliksik na ang Brugada syndrome ay isang potensyal na sanhi ng SUNDS sa Japan at Thailand. Ang isang pag-aaral sa Pilipinas naman, na nagbubuod ng iba’t ibang ulat sa autopsy, ay naghinuha rin na ang Brugada syndrome at bangungot ay malapit na magkaugnay.
Ano ang maaari mong gawin:
Maaari mo bang maiwasan ang bangungot sa pamamagitan ng pangangasiwa ng Brugada Syndrome?
Sa kasamaang palad, ang Brugada Syndrome ay isang namamanang kondisyon na sanhi ng depekto sa SCN5A gene. Pinipilit ng genetic defect na ito ang mga heart cells na abnormal na pamahalaan ang sodium (asin), na humahantong sa iregular na tibok ng puso. Sa ngayon, wala pa ring lunas para sa Brugada Syndrome, ngunit maaaring mong gawin ang mga sumusunod:
Alamin kung ikaw ay nanganganib. Ang kondisyong ito ay karaniwan sa mga asyano. Ito rin ay mas laganap sa mga lalaki kaysa sa mga kababaihan. At, ang mga sintomas nito ay maaaring makita kapag ang pasyente ay nasa pagitang edad na 16 at 70 taong gulang.
Mag-ingat sa mga senyales at sintomas. Kung nakararanas ka ng mga sintomas tulad ng palpitations, pagkahimatay, at seizure, kumunsulta kaagad sa iyong doktor. Sa pamamagitan ng isang health interview at ECG test, matutukoy nila kung mayroon kang Brugada syndrome.
Maging bukas sa isang ICD (matapos ang rekomendasyon ng doktor). Ang isang implantable cardioverter-defibrillator o ICD ay isang maliit na battery-powered device na inilalagay sa ilalim ng balat. Kapag nakadetect ito ng abnormal na tibok ng puso, nagpapadala ito ng kuryente sa puso upang i-reset ang ritmo nito.
Mahalagang Mensahe
Ang tanging paraan upang matukoy kung bakit binabangungot ang isang tao ay sa pamamagitan ng pagsasagawa ng autopsy sa katawan ng pasyente. Sumasang-ayon ang mga medikal na eksperto na bukod sa acute pancreatitis at Brugada syndrome, maraming iba pang medikal na kondisyon, tulad ng stroke, pag-aresto sa puso, o atake sa puso, na maaaring humantong sa biglaang pagkamatay habang natutulog ang isang tao.
Bagama’t hindi natin makokontrol kung ano ang sanhi ng bawat kaso ng bangungot, mayroon pa rin tayong kontrol sa ating pangkalahatang kalusugan. Kung nakakaranas ka ng abnormal o hindi maipaliwanag na mga sintomas, kumunsulta sa iyong doktor upang makakuha ka ng tamang paggamot.
Ang Hello Health Group ay hindi nagbibigay ng medikal na payo, diagnosis o gamot.